Tình trạng trẻ chậm nói hiện nay đang có sự gia tăng đến mức báo động, nhất là do thói quen cho con “làm bạn” với chiếc điện thoại từ khi còn nhỏ. Phụ huynh cần quan tâm nhiều hơn đến trẻ để sớm can thiệp khi con có lộ trình phát triển ngôn ngữ bất thường.
Trẻ chậm nói là gì? Quá trình phát triển khả năng nói bình thường ở trẻ
Kể từ khi một đứa trẻ ra đời, mỗi cột mốc phát triển con đều có thêm các kỹ năng mới để dần hoàn thiện bản thân. 3 tháng trẻ có thể biết lẫy, tháng thứ 9 con hoàn toàn có thể chập chững đi những bước đi đầu đời. Thông qua những thay đổi này mà phụ huynh hoàn toàn biết được trẻ có đang trong quá trình phát triển bình thường hay không.
Theo các chuyên gia, một đứa trẻ hoàn toàn đã quen với âm thanh, giọng nói ngay từ khi mới sinh ra. Bằng chứng là việc chúng hoàn toàn có thể nhận biết được cha mẹ hay những người thân quen nhờ giọng nói hằng ngày và tương tác lại. Vào khoảng 3-4 tháng trở đi trẻ bắt đầu có những biểu hiện rõ ràng hơn của việc bắt đầu học nói.
Lộ trình học nói hay phát triển ngôn ngữ của một đứa trẻ bình thường, không bị chậm nói như sau
- Từ 3 – 6 tháng: Trẻ bắt đầu lắng nghe và chăm chú nhìn người khác khi nghe thấy tiếng nói, chẳng hạn như mừng rỡ khi nghe tiếng nói quen thuộc từ cha mẹ hay ông bà; giật mình nếu nghe tiếng nói to.Ở giai đoạn này, trẻ cũng hoàn toàn có thể phát ra vào âm đơn vô nghĩa, chẳng hạn như ahhh
- Từ 6- 9 tháng tuổi: lúc này trẻ hoàn toàn đã có thể bập bẹ được những từ đơn rõ ràng hơn, chẳng ăn như ba, ma, da, ăn, um.. Các từ này đã bắt đầu có âm điệu, có cường độ rõ ràng hơn. Ở tháng thứ 7 con cũng có những ý thức hơn về tên của mình, chẳng hạn quay đầu nhìn nếu nghe người khác gọi tên.
- Từ 9-12 tháng tuổi: lúc này con đã có thể ê a được những câu dài nhưng chưa thể nghe và hiểu rõ nghĩa nhưng có thể phát âm được những từ có dấu, chẳng hạn như bố, bà, mẹ, ăn, măm.. Ở 12 tháng tuổi chúng có thể định hình được ý nghĩa của những từ phát âm như “mẹ” là gọi mẹ, “măm” là được ăn..
- Từ 12 tháng đến 15 tháng tuổi: ngôn ngữ trẻ trong giai đoạn này bắt đầu rõ ràng hơn, thậm chí có thể ê a theo các giai điệu của âm nhạc mà con thích
- Từ 15 – 18 tháng tuổi: để trẻ không được coi là chậm nói thì hầu hết trẻ ở giai đoạn này ít nhiều đều có thể nói rõ được từ đơn, với những trẻ phát triển và thông minh hơn có thể nói được 4-5 từ liên tiếp, có thể tự ghép 2 từ với nhau, thuộc và chỉ tên được các con vật, hiểu được về trật tự câu.
- Từ 18 tháng đến 24 tháng tuổi: Trẻ lúc này đã có thể tự giao tiếp rõ ràng hơn, hiểu được ngôn ngữ để thể hiện các nhu cầu cá nhân, chẳng hạn như “Bo ăn cơm”; ” ốc uống sữa”.. Trẻ có thể nói được ít nhất 25 từ, thành thạo việc chào hỏi, tạm biệt..
- Trẻ từ 2 – 3 tuổi: có thể biết và hiểu từ 50 – hơn 200 từ, nói thành câu dài hoàn chỉnh, giải thích được các từ cơ bản như vui hay buồn là như thế nào. Giai đoạn này trẻ thường nói khá nhiều, tự giao tiếp được với người khác và cũng không ngừng hỏi cha mẹ về những thứ xung quanh để hiểu rõ hơn về thế giới.
- Từ trên 3 tuổi: một đứa trẻ bình thường ở trên 3 tuổi hầu như đã tự chủ trong việc nói chuyện, giao tiếp, có thể dùng câu dài, có thể thay đổi ngữ điệu giọng nói để giống người lớn,…
Tất nhiên tùy trẻ mà tiến độ học nói của con có thể khác nhau, có trẻ có thể học nói nhanh hơn hoặc chậm hơn nhưng ở mức độ tương đối thì ở giai đoạn trên 1 tuổi con đã bắt đầu bập bẹ và ở khoảng 2 tuổi con đã có thể nói được các từ ngữ cơ bản. Nếu cột mốc tập nói của con quá chậm so với tiến trình này thì rất có thể trẻ đã bị chậm nói.
Biểu hiện của trẻ chậm nói
Như đã nói, các giai đoạn học nói của mỗi đứa trẻ có thể không hoàn toàn giống nhau, điều này còn phụ thuộc và rất nhiều yếu tố. Thường phụ huynh khi thấy những bạn bè cùng trang lứa với con đã bắt đầu bi bô mà con mình vẫn không nói gì thì ai cũng không tránh khỏi lo lắng. Đặc biệt với những gia đình lần đầu có con, chưa có kinh nghiệm thì mức độ căng thẳng chắc chắn càng tăng.
Mặt khác tùy theo các nguyên nhân khiến trẻ chậm nói, là chậm nói thông thường hay do bệnh lý mà các triệu chứng cũng có những dấu hiệu khác nhau. Tuy nhiên theo các chuyên gia, dấu hiệu chung của những trẻ bị chậm nói như sau
- Ở giai đoạn 5-7 tháng tuổi trẻ không phát ra âm thanh nào
- Trẻ ở mốc 7 tháng tuổi nhưng không chú ý hay giật mình với âm thanh lớn, bất ngờ
- Trẻ 12 tháng tuổi chưa bi bô, không ê a, chưa nói được từ đơn, không phản ứng khi được gọi tên
- Trẻ 2 tuổi chưa nói và hiểu được 15 từ, chưa thể ghép từ hay thể hiện được các nhu cầu của bản thân mà chỉ biết nhại lời người người khác, không chủ động giao tiếp nếu không phải trường hợp khẩn cấp
- Trẻ 3 tuổi chậm nói không biết dùng đại từ nhân xưng, không thể nói được một câu có nghĩa hoàn chỉnh, thường xuyên lắp bắp, không thể sắp xếp câu cú logic, không có xu hướng đặt câu hỏi để tìm hiểu xung quanh và cũng không muốn làm quen các bạn mới
- Trẻ 4 tuổi không biết dùng đại từ nhân xưng đúng cách, đúng thời điểm đồng thời cũng không phát âm thuần thục các phụ âm, không thể diễn tả được các mong muốn đơn giản của bản thân vì không có đủ vốn từ..
Trẻ chậm nói thường không có xu hướng cần giao tiếp, tự cô lập bản thân nhưng đồng thời con cũng thường xuyên cảm thấy cực kỳ bức bối, khó chịu vì không thể biểu đạt được các nhu cầu khi cần thiết. Tùy theo nguyên nhân mà mức độ các triệu chứng cũng được biểu hiện khác nhau nên gia đình cần cực kỳ chú ý.
Nguyên nhân khiến trẻ chậm nói
Có nhiều nguyên nhân khiến cho trẻ bị chậm nói và đáng nói hơn tỷ lệ này đang có dấu hiệu tăng lên dưới các tác động từ chính đời sống, môi trường hàng ngày. Phát hiện sớm tình trạng chậm nói và tìm hiểu đúng nguyên nhân là nguyên tắc quan trọng hàng đầu để điều trị và hạn chế các ảnh hưởng khác lên đời sống và sức khỏe của con.
Các nguyên nhân thông thường
Một trong những yếu tố khiến tỷ lệ trẻ bị chậm nói tăng lên chính là do hưởng trực tiếp từ chính những tác động tiêu cực từ cuộc sống. Trong đó việc trẻ ít tương tác ngoài xã hội và lạm dụng các thiết bị công nghệ từ giai đoạn sớm được cho là nguyên nhân trực tiếp gây chậm nói, ngôn ngữ yếu kém hoặc rối loạn và bất thường trong nhận thức.
Chẳng hạn không ít bố mẹ, ông bà thường có xu hướng giữ cho con ngồi yên bằng cách cho con xem điện thoại. Chỉ cần bận rộn gì hoặc việc con đang khóc nhiều ông bố bà mẹ thường nghĩ đến ngay việc mở điện thoại cho con xem, một lần, 2 lần và rất nhiều lần mỗi ngày.
Trẻ tiếp xúc với thiết bị công nghệ quá nhiều sẽ dần làm giảm các tương tác của con với cha mẹ, dần dần con sẽ chỉ chú tâm vào TV, thậm chí ngay cả khi bố mẹ hỏi con cũng không trả lời và chỉ phản ứng nếu điện thoại hay TV bị tắt. Đây là một thực trạng đáng báo động xảy ra trong rất nhiều gia đình hiện nay.
Hay ở một số gia đình khi con chưa phát triển ngôn ngữ hoàn chỉnh nhưng lại muốn con học thêm ngôn ngữ nước ngoài, thường xuyên cho con xem các chương trình, chơi đồ chơi tiếng Anh. Điều này khiến trẻ bị rối loạn ngôn ngữ nghiêm trọng, con chậm nói tiếng mẹ để nhưng các các ngôn ngữ khác cũng không nói được hoàn chỉnh.l
Một nghiên cứu còn chỉ ra, trong hai năm gần đây, kể từ thời điểm đại dịch corona xuất hiện thì tỷ lệ trẻ bị chậm nói đang ngày càng tăng cao. Thậm chí có những trẻ bị chậm nói trước đó đã được điều trị và có những cải thiện tích cực nhưng sau dịch mức độ chậm nói lại tăng lên, không nói thêm được từ nào trong suốt 1-2 năm ở nhà.
Đây chính là một trong những hệ lụy rõ ràng nhất của việc thiếu giao tiếp xã hội bởi covid khiến trẻ không thể đi ra ngoài, chỉ quanh quẩn trong nhà, việc học tập cũng được diễn ra trực tuyến nên trẻ buộc phải tiếp xúc với các thiết bị công nghệ quá nhiều mỗi ngày nên mới làm cản trở khả năng phát triển ngôn ngữ.
Theo các chuyên gia, với nhóm trẻ dưới 2 tuổi thì hệ thống não bộ sẽ chưa thực sự được hoàn thiện trong khi các thiết bị điện tử thường cung cấp một khối lượng thông tin lớn mà trẻ không thể nào tiếp nhận kịp. Trẻ cho dù luôn muốn xem TV, xem hoạt hình nhưng thực tế lại không thể hiểu hết những gì đang chiếu trên TV.
Mặt khác sóng điện thoại luôn được đánh giá là không tốt cho não bộ nên việc tiếp xúc với các thiết bị điện tử thường xuyên thay vì các hoạt động giao tiếp xã hội được cho là nguyên nhân khiến trẻ chậm tiếp nhận thông tin, chậm nói, cùng hàng loạt các vấn đề khác có liên quan đến hệ thần kinh và não bộ.
Các vấn đề tâm lý
Một số trẻ có thể bị chậm nói hoặc giảm khả năng ngôn ngữ đột ngột do các cú sốc về tâm lý khiến trẻ chưa đủ khả năng tiếp nhận. Mặt khác ở những đứa trẻ gặp các vấn đề tâm lý như stress, trầm cảm, rối loạn lo âu cũng có thể có xu hướng chậm nói hoặc thậm chí là không muốn tập nói.
Bên cạnh đó việc gia đình quá bảo bọc hoặc bỏ bê trẻ tự xoay sở một mình, ít dành thời gian chơi với con, chỉ luôn nhốt con trong nhà cũng là nguyên nhân gây ra rất nhiều vấn đề tâm lý cho trẻ và làm hạn chế khả năng ngôn ngữ, giao tiếp của con rất nhiều.
Nguyên nhân bệnh lý
Trẻ mắc một số bệnh lý về sức khỏe, tai mũi họng hoặc các vấn đề rối loạn phát triển hoàn toàn có thể ảnh hưởng đến khả năng nói hay việc phát triển ngôn ngữ của trẻ. Tuy nhiên do các dấu hiệu này thường khá âm thầm nên không phải lúc nào gia đình cũng phát hiện sớm, thậm chí có nhiều trường hợp con 4-5 tuổi đi khám mới biết thính giác có vấn đề.
Một số nguyên nhân bệnh lý phổ biến thường làm trẻ chậm nói như
- Trẻ có vấn đề về thính lực: Trẻ bị điếc, viêm tai giữa, nghe kém hay một số vấn đề khác về thính lực đều có nguy cơ bị chậm nói khá cao, chiếm khoảng 5%. Điều này là hiển nhiên bởi khi con gặp vấn đề về thính lực sẽ không nghe, không hiểu được những người xung quanh nói gì nên cũng có xu hướng không phản hồi lại với lời nói, âm thanh, tiếng động..
- Các vấn đề về răng miệng: sứt môi hở hàm ếch, phanh môi, dính thắng lưỡi hay các dị tật ở môi khác cũng hoàn toàn có thể chính là nguyên nhân khiến khả năng ngôn ngữ, giao tiếp của trẻ có vấn đề. Bởi những dị tật này thường kiến con phát âm khó khăn, không tròn vành rõ chữ nên cũng ảnh hưởng rất nhiều đến tiến độ phát triển về ngôn ngữ.
- Các vấn đề về não bộ, thần kinh: sinh non, viêm màng não, bại não, xuất huyết não hay các di chứng xuất hiện ở thời điểm sinh cũng hoàn toàn có thể là yếu tố khiến trẻ chậm nói. Bởi não bộ hay hệ thần kinh đều có mối liên quan mật thiết đến khả năng phát triển và hình thành ngôn ngữ của một người nên nếu cơ quan này gặp các tác động không tốt thì chức năng xử lý âm thanh, ngôn ngữ của trẻ cũng bị chậm theo.
- Hội chứng rối loạn tự kỷ: Hầu hết tất cả các trẻ tự kỷ đều bị chậm nói và rối loạn ngôn ngữ và đây cũng được cho là một trong những dấu hiệu rệt nhất để phát hiện. Trẻ tự kỷ hầu như không bi bô, không nhìn vào mặt người khác khi giao tiếp và cách sử dụng ngôn ngữ, các biểu đạt khi nói của trẻ cũng cực kỳ đặc biệt. Tuy nhiên điều này không hoàn toàn có nghĩa là chứ trẻ chậm nói là bị tự kỷ. Các triệu chứng khác liên quan đến trẻ tự kỷ cũng cực kỳ đa dạng, xuất hiện từ trước 2 tuổi.
Với những nguyên nhân bệnh lý này thì bắt buộc cần được điều trị theo hướng chuyên môn, điều trị y tế song song với các biện pháp kích thích trẻ cải thiện khả năng ngôn ngữ thì mới thực sự có hiệu quả.
Trẻ chậm nói khi nào cần can thiệp
Thực tế thì nếu liên quan đến các nguyên nhân như trẻ ít giao tiếp xã hội hay lạm dụng các thiết bị công nghệ quá nhiều thì tiên lượng điều trị vẫn không quá nghiêm trọng. Con vẫn hoàn toàn có thể giao tiếp và hòa nhập với cuộc sống như bình thường, nhanh chóng bắt kịp các bạn đồng trang lứa nếu được điều trị đúng cách.
Tuy nhiên nếu nguyên nhân trẻ chậm nói xuất phát từ các bệnh lý thì mức độ nguy hiểm sẽ cao hơn rất nhiều. Với những trẻ tự kỷ hay câm điếc bẩm sinh hầu như không thể điều trị khỏi mà việc can thiệp chỉ giúp cải thiện các kỹ năng cơ bản, tự chăm sóc bản thân và có thể hòa nhập với cuộc sống tốt hơn.
Đặc biệt nếu can thiệp quá muộn những bệnh nhân này có thể gặp rất nhiều khó khăn trong giao tiếp và phải phụ thuộc hoàn toàn vào sự chăm sóc của gia đình. Mặt khác các môi trường giáo dục đặc biệt hỗ trợ cho các đối tượng này cũng còn nhiều hạn chế nên càng làm ảnh hưởng đến sự phát triển của các cá nhân này.
Nhìn chung tùy theo từng nguyên nhân mà mức độ nguy hiểm hay tiên lượng điều trị của trẻ chậm nói sẽ hoàn toàn khác nhau nhưng dù là do bất cứ nguyên nhân nào tình trạng này cũng gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực đến cuộc sống, tinh thần và sự phát triển của trẻ nhỏ nên cần sớm phát hiện.
Trẻ chậm nói cần được can thiệp nhanh chóng nếu có các triệu chứng sau đây:
- Không cười đùa với cha mẹ hay người quen khi trên 2 tháng tuổi
- Không chú ý đến hướng phát ra âm thanh khi 4 tháng
- Không phản ứng với âm thanh lớn khi trên 6 tháng
- Không bập bẹ khi đã 8 tháng tuổi
- Không nhìn vào mắt với cha mẹ hay người khác khi tương tác
- Không nói được từ đơn khi 24 tháng tuổi và không nói được 1 câu hoàn chỉnh khi 3 tuổi
- Không quay đầu nhìn khi được gọi tên
- Có xu hướng kết nối với đồ vật hơn là với cha mẹ
Nếu phát hiện con có những biểu hiện này gia đình cần nhanh chóng đưa con đến các chuyên khoa nhi để được thăm khám, xác định chính xác tình trạng, nguyên nhân, từ đó mới có hướng điều trị và hỗ trợ con phù hợp nhất.
Hướng can thiệp, điều trị cho trẻ chậm nói
Bác sĩ sẽ thực hiện các biện pháp thăm khám chuyên môn, chỉ định các xét nghiệm lâm sàng hay các bài test cần thiết để xác định rõ trẻ có phải bị chậm nói do bệnh lý nguy hiểm nào hay không. Chỉ khi xác định chính xác được nguyên nhân bác sĩ mới có thể đưa ra hướng cải thiện chính xác nhất để con nhanh chóng phát triển theo đúng lứa tuổi.
Điều trị theo nguyên nhân
Như đã nói, trẻ chậm nói có thể xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân nên việc xác định chính xác yếu tố gây bệnh là cực kỳ quan trọng. Đặc biệt nếu việc trẻ chậm nói có liên quan đến các bệnh lý thì càng phải tiến hành điều trị sớm để tránh nguy cơ bệnh tiến triển nghiêm trọng sẽ khiến điều trị cũng gặp nhiều khó khăn hơn.
Chẳng hạn nếu trẻ gặp các khiếm khuyết thính giác thì cần điều trị các vấn đề này đầu tiên, ví dụ viêm tai, thủng màng nhĩ thì cần được phẫu thuật, vá màng nhĩ nhanh chóng. Khi thính giác của trẻ ổn định, hoạt động tốt, trẻ nghe được tiếng nói, âm thanh ổn định thì con sẽ tự phản ứng và bắt đầu nói nhiều hơn, hỏi nhiều hơn.
Hay nếu nguyên nhân khiến trẻ nói năng thiếu logic, lộn xộn, khó nghe, chậm nói do sứt môi hở hàm ếch, dính thắng lưỡi thì cũng cần nhanh chóng điều trị. Chỉ khi giải quyết được các vấn đề này dứt điểm thì trẻ mới bắt đầu có thể phát triển ngôn từ, cách nói chuyện một cách tốt nhất.
Tuy nhiên nếu liên quan đến các nguyên nhân như tự kỷ hay điếc việc điều trị sẽ khó khăn hơn rất nhiều và được tiến hành song song với việc cải thiện các kỹ năng ngôn ngữ. Hành trình điều trị cho trẻ đặc biệt thường rất dài và cũng không có loại thuốc nào có thể điều trị hết bệnh mà cần có các biện pháp giáo dục, hỗ trợ chuyên biệt khác.
Điều trị tại các môi trường giáo dục chuyên biệt
Việc điều trị, tăng cường ngôn ngữ cho trẻ chắc chắn không hề dễ dàng, đặc biệt với trẻ tự kỷ hay trẻ bị điếc, trẻ có khiếm khuyết về thần kinh nên các chuyên gia khuyến khích gia đình nên đưa con đến các đơn vị giáo dục và điều trị chuyên biệt để được hỗ trợ.
Theo các chuyên gia, với nhóm trẻ tự kỷ do chậm nói thì thời điểm phù hợp nhất để tiến hành điều trị chính là trước 2 tuổi. Với các đối tượng đặc biệt khác việc điều trị cũng cần bắt đầu càng sớm càng tốt, trước thời điểm đến trường để trẻ vẫn có cơ hội hòa nhập, học tập trong các môi trường bình thường để phát triển toàn diện hơn.
Hiện nay cũng có rất nhiều đơn vị, trung tâm giáo dục hỗ trợ giảng dạy, cải thiện các kỹ năng dành riêng cho nhóm trẻ đặc biệt này được ra đời, đem đến nhiều tiên lượng khả quan hơn cho những trẻ đặc biệt. Tại đây sẽ có các thầy cô giáo, các chuyên gia có chuyên môn trong lĩnh vực này để chăm sóc và hỗ trợ con phù hợp.
Các thầy cô giáo sẽ áp dụng các bài tập chuyên biệt để giúp trẻ gia tăng sự tập trung, học cách phát âm, nói chuyện tròn vành rõ chữ, có thể nói được các câu nguyên vẹn đúng với giai đoạn từng lứa tuổi. Trẻ được giáo dục đúng cách sẽ dần chủ động nói chuyện hơn, phản ứng với lời nói từ cha mẹ, có thể nói chuyện rõ ràng, logic và giao tiếp được với những người xung quanh như bình thường.
Bên cạnh đó, gia đình cũng có thể đưa con đến các trung tâm chăm sóc tâm lý để giải tỏa những căng thẳng, gỡ bỏ những khúc mắc, ám ảnh trong tâm trí khiến con không muốn nói. Mặt khác tâm lý trị liệu cũng được đánh giá có thể giúp trẻ gia tăng các kỹ năng cá nhân, biết cách đối diện với căng thẳng để dần hòa nhập trở lại với cuộc sống.
Sự hỗ trợ từ gia đình
Dù trẻ chậm nói do bất cứ nguyên nhân nào thì cũng luôn cần có sự hỗ trợ từ gia đình trong suốt quá trình điều trị. Theo các chuyên gia, với trẻ chậm nói thì phụ huynh tuyệt đối không nên phó mặc con cho bác sĩ hay các trung tâm giáo dục đặc biệt mà cần trực tiếp tham gia vào quá trình điều trị thì mới mang lại hiệu quả tốt nhất cho con.
Cha mẹ nên dành nhiều thời gian trò chuyện, kể chuyện và tương tác với con mỗi ngày để kích thích việc con nói chuyện, điều này cực kỳ hữu ích cho những trẻ chậm nói do thiếu sự quan tâm từ cha mẹ. Phụ huynh cần phải thực sự kiên nhẫn trò chuyện, kể chuyện để thúc đẩy khả năng ngôn ngữ của trẻ.
Cho dù bận rộn thế nào phụ huynh vẫn cần phải dành thời để nói chuyện, đưa con ra ngoài chơi nhiều hơn để tăng tính tương tác xã hội cho con, đặc biệt với những trẻ bám cha mẹ quá mức. Hành trình đồng hành điều trị con chậm nói chắc chắn không hề dễ dàng, phụ huynh nên tham khảo thêm với các chuyên gia để được nhận được sự tư vấn và hỗ trợ phù hợp.
Xây dựng một chế độ sống lành mạnh, đảm bảo ngủ đủ giấc, luyện tập thể dục thể thao hằng ngày, ăn uống đủ chất theo đúng lứa tuổi, tránh xa căng thẳng cũng mang đến nhiều lợi ích để đẩy nhanh tiến độ tập nói cho trẻ. Phụ huynh cũng có thể cho con tham gia các bộ môn thể thao đồng đội, cần kết hợp với người khác để tăng tính tương tác cho trẻ.
Với trẻ tự kỷ chậm nói những điều cha mẹ cần làm còn nhiều hơn như vậy rất nhiều. Bên cạnh việc tăng cường tương tác phụ huynh còn cần hướng dẫn, rèn luyện cho con các kỹ năng cá nhân để có thể tự chăm sóc và bảo vệ cho bản thân, kiểm soát các hành vi của con khi kích động cùng rất nhiều vấn đề khác.
Phòng tránh nguy cơ chậm nói cho trẻ
Trong những năm gần đây tỷ lệ trẻ bị chậm nói đang có xu hướng tăng cao hơn song song với sự phát triển của thời đại công nghệ và sự bận rộn của cha mẹ. Nhiều người vì mải mê kiếm tiền thường phó mặc con cho bảo mẫu hoặc tự để con xoay sở với chiếc điện thoại. Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình phát triển bình thường cũng như nhận thức của con.
Để phòng tránh nguy cơ trẻ bị chậm nói, gia đình cần phải lưu ý các vấn đề sau
- Luôn dành thời gian để trò chuyện, tương tác với con ngay từ thời điểm con còn trong bụng mẹ
- Mẹ bầu cần tiêm phòng đầy đủ, đảm bảo dinh dưỡng ổn định trong suốt thai kỳ, đặc biệt là các nhóm chất như sắt, axit folic, canxi, omega 3…
- Mẹ bầu cần hạn chế căng thẳng, không tự ý dùng bất cứ loại thuốc nào nếu không có chỉ định từ bác sĩ chuyên môn, tập luyện thể dục thể thao đúng cách và sinh sống trong môi trường trong lành
- Hạn chế tối đa việc cho con sử dụng điện thoại hay xem TV, điều này vừa khiến con có xu hướng phụ thuộc và đòi các thiết bị này, vừa làm tăng nguy cơ chậm nói và ảnh hưởng đến các vấn đề nhận thức khác.
- Phụ huynh cần học cách dỗ trẻ, giúp trẻ bình tĩnh và luôn để con trong tầm mắt với mọi trường hợp bởi chỉ cần cho con xem điện thoại để con ngồi yên 1 lần cũng sẽ hình thành lần thứ 2, thứ 3 và nhiều lần sau đó.
- Với nhóm trẻ dưới 3 tuổi nên tập trung phát triển ngôn ngữ mẹ đẻ hoàn chỉnh cho con, tránh cho trẻ tiếp xúc quá nhiều với nhiều loại ngôn ngữ khác nhau cùng lúc sẽ rất dễ làm trẻ rối loạn
- Với nhóm trẻ trên 3 tuổi có thể cho con tiếp xúc với các thiết bị công nghệ nhưng cần hạn chế thời gian, chỉ trong khoảng 20- 30p/ ngày và cần kiểm soát các thông tin mà con tiếp nhận, ưu tiên các chương trình học tập nâng cao nhận thức phù hợp với lứa tuổi
- Tăng cường cho trẻ tham gia các hoạt động tăng tính tương tác, chẳng hạn như đến các khu vui chơi, chơi với các bạn đồng trang lứa, đi học mẫu giáo sớm..
- Tạo môi trường thuận lợi để con học nói và tăng tính dạn dĩ cho con, chẳng hạn như thường xuyên cho con chơi với ông bà, hàng xóm cũng là một cách phát triển khả năng ngôn ngữ
- Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, tăng cường các nhóm thực phẩm tốt cho trí não và sự phát triển toàn diện của trẻ em
- Theo dõi tiến trình phát triển của con và phát hiện những bất thường trong từng giai đoạn, từ đó nhanh chóng phát hiện và có hướng điều trị kịp thời
Trẻ chậm nói nếu do các yếu tố khách quan từ môi trường hoàn toàn có thể cải thiện được hoàn toàn để trẻ có thể hòa nhập với các bạn đồng trang lứa, tuy nhiên nếu xuất phát từ bệnh lý có thể gặp nhiều khó khăn hơn. Gia đình cần có hướng phòng tránh sớm nguy cơ này thông qua việc tương tác với con hằng ngày, cho trẻ đến các khu vui chơi đặc biệt là tránh xa các thiết bị điện tử sẽ đem đến nhiều lợi ích cho sự phát triển toàn diện của con.
Có thể bạn quan tâm:
- Trẻ chậm phát triển ngôn ngữ: Nguyên nhân và biện pháp cải thiện
- Trẻ chậm nói khám ở đâu tại TPHCM: 5 địa chỉ tốt nhất
- Top 10 Trung tâm dạy trẻ chậm nói tại Hà Nội uy tín chất lượng
- Trẻ chậm nói đơn thuần là gì? Biểu hiện và Cách khắc phục
