Táo bón là đi tiêu ít hơn ba lần một tuần và ít thường xuyên hơn so với thói quen đi vệ sinh bình thường. Tình trạng này có thể kéo dài trong một tuần hoặc lâu hơn cho đến khi hệ thống đào thải của cơ thể hoạt động trở lại.
Phụ nữ sau sinh thường ít vận động, nằm một chỗ, lại hay bị căng thẳng, nhất là với những người lần đầu làm mẹ làm ức chế nhu động ruột và gây táo bón.
1. Nguyên nhân gây táo bón sau sinh
Theo BS. Nguyễn Tuấn Anh – Bệnh viện Phụ sản Trung ương, táo bón thường là hiện tượng bình thường nhưng gây khó chịu, có thể do một số yếu tố liên quan đến những gì đang xảy ra với cơ thể trước, trong và sau khi sinh gây ra.
Phụ nữ sau sinh bị táo bón do nhiều nguyên nhân.
Các nguyên nhân phổ biến gây táo bón sau sinh bao gồm:
Sinh mổ: Có thể mất từ 3 đến 4 ngày để hệ thống tiêu hóa bắt đầu hoạt động bình thường trở lại sau ca sinh mổ.
Tổn thương cơ vòng hậu môn hoặc cơ sàn chậu: Việc kéo căng xảy ra trong quá trình chuyển dạ và sinh nở có thể khiến cơ thể khó cử động ruột.
Cơ thể mất nước: Thiếu nước trong cơ thể có thể xảy ra do không uống nước trong quá trình chuyển dạ hay nếu bị nôn hoặc mất máu, làm chậm quá trình đào thải của cơ thể.
Thay đổi nội tiết tố: Những thay đổi nội tiết tố, bắt đầu khi đang mang thai và điều chỉnh nhanh chóng ngay sau khi sinh, có thể làm chậm chức năng ruột.
Bổ sung sắt: Nếu bị thiếu máu sau sinh con thường bổ sung sắt cơ thể tạo ra nhiều tế bào hồng cầu hơn trong vài ngày làm chậm quá trình đi ngoài gây táo bón nên cần phải điều chỉnh chế độ ăn uống và lượng nước uống.
Đau đáy chậu: Nếu bị đau ở vùng đáy chậu sau khi rạch tầng sinh môn hoặc do bệnh trĩ sau sinh, do căng (hoặc rách) trong khi sinh gây đau. Điều này có thể khiến vô thức hoặc cố ý tránh rặn dù chỉ một chút khi bạn thực sự cần đi, do đó táo bón có thể không phải là vấn đề về thể chất mà là vấn đề về tinh thần.
Việc siết chặt các cơ vòng ở mông cũng có thể xảy ra mà bạn không nhận ra. Phản ứng vật lý tự nhiên này có thể dẫn đến táo bón.
Sử dụng thuốc giảm đau hoặc gây tê ngoài màng cứng khi chuyển dạ: Thuốc gây tê làm chậm quá trình tiêu hóa.
2. Điều trị táo bón sau sinh
Bác sĩ Tuấn Anh cho biết, tùy thuộc vào nguyên nhân để điều trị, chứng táo bón có thể sẽ hết trong vòng vài ngày đến một tuần sau khi sinh. Nếu bị táo bón, bác sĩ cho dùng thuốc làm mềm phân sau khi sinh. Ngoài sử dụng thuốc, BS. Tuấn Anh gợi ý các biện pháp khắc phục tại nhà:
Uống nhiều nước: Cố gắng uống 8 đến 10 ly mỗi ngày có thể là nước ấm hay trà thảo dược đều rất tốt khi bị táo như trà hoa cúc, trà bồ công anh, trà rễ cam thảo… Các loại thực phẩm chứa nhiều chất xơ thêm vào chế độ ăn uống sẽ hấp thụ lượng nước uống vào. Điều này làm cho phân mềm hơn và dễ đi ngoài hơn.
Đừng bỏ qua cảm giác muốn đi cầu: Dù có thể sợ đau, nhưng việc nhịn đại tiện sẽ khiến phân cứng hơn. Cố gắng đi tiêu khi cảm thấy muốn nhưng đừng rặn mạnh vì có thể gây ra bệnh trĩ.
Ăn uống đầy đủ: Thực phẩm giàu chất xơ có thể là biện pháp bảo vệ tốt nhất. Các loại thực phẩm như ngũ cốc nguyên hạt và bánh mì nguyên hạt, gạo lứt, đậu, trái cây và rau tươi là những thực phẩm giàu chất xơ tuyệt vời giúp hệ tiêu hóa vận động.
Vận động nhẹ: Sau sinh mổ thường thấy đau nhưng đi bộ chậm, nhẹ nhàng có thể giúp đi ngoài tốt hơn.
Giữ tâm lý thoải mái, thư giãn: Giữ cho mình một tâm lý thoải mái, tránh stress bằng việc nghe nhạc, nghỉ ngơi, đi bộ…
Nếu có thể, phụ nữ sau sinh có thể vật lý trị liệu vùng chậu từ 4 đến 6 tuần.
Táo bón sau sinh là một vấn đề phổ biến đối với các bà mẹ mới sinh. Tất cả những thay đổi trong cơ thể khi mang thai và sinh nở có thể mất một thời gian để điều chỉnh lại sau khi sinh con. Hầu hết táo bón sau sinh sẽ tự khỏi, có thể chỉ cần những thay đổi nhỏ đối với chế độ ăn uống và kế hoạch tập thể dục hàng ngày. Nếu sau một vài tuần, vẫn chưa thấy thuyên giảm, hãy liên hệ với bác sĩ để có thể dừng hoặc thay đổi một số loại thuốc để giúp thoát khỏi táo bón.
