Vài ngày trước, có một bài đăng trên nền tảng trực tuyến với chủ đề sau: “Tôi phát hiện ra bạn trai mình mắc chứng phức cảm Oedipus cực độ. Tôi có nên chia tay anh ấy không?” . Nội dung đại khái nói rằng mẹ của bạn trai có tính cách tương đối mạnh mẽ, bạn trai rất ỷ lại vào mẹ, rất nhiều việc lớn nhỏ đều do bà quyết định.
Bài đăng nhận được nhiều phản hồi khác nhau: “Đó đích thị là sự phức tạp của Oedipus, đừng kết hôn”; “Càng sớm dừng càng tốt, sau này lấy về sẽ hối hận”…
1. “Phức hợp Oedipus” bị biến dạng khủng khiếp đến mức nào?
Năm 2018, thảm kịch “phức hợp Oedipus biến dạng” xảy ra ở quận Haizhu, thành phố Quảng Châu (Trung Quốc). Một người đàn ông 32 tuổi tên Shi đã cố gắng cưỡng hiếp mẹ mình nhưng cuối cùng lại bị mẹ giết chết. Tại sao thảm kịch như vậy lại xảy ra? Nhìn lại quá trình trưởng thành của Shi, chúng ta có thể tìm ra manh mối.
Khi còn nhỏ, cha của Shi đã phải ngồi tù vì gây thương tích nặng cho người khác trong lúc say rượu. Mẹ anh, bà Cheng, đã một mình nuôi con trai. Có lẽ vì Shi từ nhỏ đã thiếu sự quan tâm của cha nên mẹ anh rất cưng chiều con và sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu vô lý của con trai mình. Dưới sự chiều chuộng, Shi cũng trở thành một người hung bạo, bốc đồng và cáu kỉnh.
Ảnh minh họa
Năm 2006, Shi phải ngồi tù vì tội cưỡng hiếp một phụ nữ. Sau 11 năm ra tù, người mẹ vẫn yêu thương và chiều chuộng con. Một đêm, Shi mở cửa phòng mẹ sau khi say rượu, dù biết điều đó là trái đạo đức. Bà Cheng không bao giờ tưởng tượng rằng đứa con trai mà mình đã nuôi dưỡng sẽ trở thành một người như vậy. Cô bước vào bếp, lấy một con dao, rồi tự tay đâm chết con trai mình.
Là một người mẹ, bà Cheng lúc đó vô cùng tuyệt vọng. Thứ mà bà dành cho con trai mình là tình yêu đặt nhầm chỗ, giống như nhiều bậc cha mẹ ngày nay chiều chuộng con quá mức.
Phức hợp Oedipus không phải là một bất thường về tâm lý mà là giai đoạn tâm lý ai cũng sẽ trải qua. Điều chúng ta thực sự cần cảnh giác là “sự biến dạng của phức hợp Oedipus”, cha mẹ phải hướng dẫn con cái một cách chính xác.
Một khi cha mẹ không đưa ra cách định hướng đúng đắn, Oedipus có thể phát triển thành trạng thái tâm lý dị dạng và hủy hoại con cái.
2. “Phức hợp Oedipus” là gì?
Phức hợp Oedipus là một thuật ngữ của trường phái tâm lý học phân tâm học, người đầu tiên đề xuất là Freud, bắt nguồn từ nhân vật Oedipus trong thần thoại Hy Lạp, người đã vô tình giết cha mình và cưới mẹ mình. Freud tin rằng con trai luôn yêu mẹ và ghét bố nên ông đặt tên cho tình huống này là phức cảm Oedipus.
Các nhà tâm lý học từng cho rằng đàn ông có xu hướng kết hôn với những người phụ nữ giống mẹ, nhưng giả thuyết này trước đây vẫn chưa được kiểm chứng đầy đủ.
Một nghiên cứu của Phần Lan với 70 người tham gia cả nam và nữ. Bằng cách phân tích khuôn mặt của mỗi người và khuôn mặt của cha mẹ khác giới của họ, người ta thấy rằng bạn đời của những người tham gia nam có những điểm tương đồng rõ ràng với mẹ của mình.
Các nhà tâm lý học từ Đại học Northwestern cũng tiến hành nghiên cứu. Qua khảo sát 300.000 người, họ phát hiện ra rằng 86,3% và 83% người dân thích bạn đời giống cha mẹ khác giới của họ. Tức là mọi người có thể vô tình so sánh đối tượng của mình với cha mẹ khi tìm kiếm bạn đời.
Tất nhiên, phức hợp Oedipus vẫn còn gây tranh cãi, nhưng cách cha mẹ hướng dẫn mối quan hệ với con cái là rất quan trọng.
3. Làm thế nào để hướng dẫn cho trẻ? Chú ý 3 điểm sau
Phức cảm Oedipus là tâm lý bình thường của nam giới nhưng khi phức cảm này quá nặng nề chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của cá nhân. Tổ hợp Oedipus có thể mang lại những nguy hiểm gì?
Trước hết, rất dễ đánh mất chính kiến của mình, không đủ độc lập và dũng cảm. Thứ hai, mọi hành vi của họ có thể nhằm làm hài lòng mẹ, điều này khiến mối quan hệ với vợ dễ xảy ra cãi vã. Với nam giới, khi quan hệ mẹ chồng – con dâu không hòa hợp, họ thường thiên vị, đứng về phía mẹ một cách vô điều kiện.
Cuối cùng, nó cũng sẽ ảnh hưởng đến sự nghiệp của bạn, vì khó có thể đảm đương công việc một mình nên bạn cũng sẽ thiếu ý tưởng trong công việc.
Vậy làm sao để truyền tải tình yêu thương đến con cái một cách chính xác?
1. Vai trò của người thứ ba cân bằng mối quan hệ gia đình
Khi một đứa trẻ nói rằng nó rất yêu thương cha mẹ, vai trò và thái độ của người kia cũng rất quan trọng. Cả cha và mẹ đều phải khẳng định tình yêu thương dành cho con cái, có thể nói “Bố yêu mẹ, mẹ yêu bố. Nhưng chúng ta đều yêu con!”. Sử dụng sức mạnh của ngôi thứ ba để cân bằng mối quan hệ gia đình giữa con và bố mẹ.
2. Nắm bắt “những khoảnh khắc có thể dạy được”
Khi trẻ nói: “Con rất muốn cưới mẹ”, đừng vội chỉ trích trẻ, đây là “khoảnh khắc có thể dạy được” và là thời điểm tốt để hướng dẫn trẻ cách thể hiện tình yêu thương. Một người mẹ có thể nói những điều như: “Mẹ yêu con rất nhiều. Nhưng mẹ đã kết hôn với bố rồi. Sau này con có muốn kết hôn không? Con cũng muốn làm bố à?”. Cha mẹ nên chú ý đến cảm xúc của con, đừng phớt lờ hay chỉ trích chúng.
3. Việc giáo dục giới tính cần thiết là không thể thiếu
Khi trẻ lên 6, cha mẹ nên bắt đầu thiết lập một mức độ riêng tư, độc lập nhất định giữa mình và con cái. Tại thời điểm này, cha mẹ nên tránh tối đa việc thay quần áo, âu yếm nhau trước mặt con, hãy thực hiện những công việc riêng tư đúng nghĩa là riêng tư.
Những kiến thức cần thiết về giới tính và các biện pháp bảo vệ cần được dạy cho trẻ. Ví dụ, có thể nắm tay nhưng không được hôn lên miệng; không được cho bạn bè xem vùng kín của mình hay để người khác chạm vào,…
