Triệu Ngọc Bình, giảng viên nghiên cứu tiếng Trung (Trung Quốc), từng kể một câu chuyện gây chú ý trên mạng xã hội. Để nghiên cứu hành vi ban đầu của con người, anh đã dành một năm làm “học sinh” mẫu giáo.
Trong khoảng thời gian này, một cô bé 4 tuổi tên Chu Khánh Ninh thường khen ngợi anh: “Thầy cao ráo đẹp trai quá, con thích thầy quá”. Kiểu khen ngợi “không nguyên tắc, không tiêu chuẩn” vô thưởng vô phạt này không ngờ lại khiến Triệu Ngọc Bình, một người đàn ông đã ngoài 50 tuổi, rất vui mừng.
Một lần, chuyên gia này truy cập hàng trăm diễn đàn để tìm hiểu về một vấn đề gia đình tiêu cực, chịu áp lực tâm lý rất lớn. Nhưng khi được nghe khen ngợi, Triệu Ngọc Bình ngay lập tức “hồi sinh” sức khỏe tràn đầy và hoàn thành việc ghi hình chương trình với tinh thần cao độ. Anh cũng cho biết, những đứa trẻ thường được khen ngợi thường tích cực, tự tin về bản thân mình nhiều hơn.
Đoạn video kể chuyện được khen của chuyên gia này đã làm dấy lên những cuộc thảo luận sôi nổi trên Internet. Một cư dân mạng để lại bình luận: “Lời khen rất quan trọng đối với một người 50 tuổi chứ đừng nói đến trẻ em”.
Nhà tâm lý học người Mỹ William James từng nói: “Nhu cầu sâu sắc nhất của con người là được đánh giá cao”. Đặc biệt là những trẻ chưa đủ tuổi cần được cha mẹ khen ngợi và khẳng định nhiều hơn.
Ảnh minh họa
Khen ngợi có “sức mạnh ma thuật”, chê bai khiến trẻ héo mòn
Nhà thơ Angelo nói: “Lời nói giống như những viên đạn năng lượng nhỏ bắn vào lĩnh vực cuộc sống mà mắt thường không thể nhìn thấy được”. Đối với con cái, lời khen ngợi của cha mẹ là một loại năng lượng sống giúp chúng phát triển mạnh mẽ trong việc nuôi dưỡng tình yêu thương.
Để kiểm chứng sức mạnh của ngôn ngữ, các nhà khoa học đã tiến hành một “thí nghiệm cây xanh” nổi tiếng. Họ đặt hai cây xanh ở cùng một nơi, cùng nhiệt độ phòng và cùng ánh sáng. Điểm khác biệt là chậu cây xanh này liên tục được khen ngợi, còn chậu kia thì suốt ngày bị chê bai.
Khi thí nghiệm kéo dài 30 ngày, một cảnh tượng kỳ diệu đã xảy ra: Cây xanh bị mắng thì khô héo và chết, còn cây được khen lại tươi tốt hơn. Nuôi dạy con cái cũng giống như trồng cây, và lời nói của cha mẹ, như thí nghiệm này chứng minh, có thể có tác động rất lớn. Thêm một lời khen sẽ khiến trẻ tự tin hơn, thêm một lời động viên sẽ khiến trẻ dũng cảm hơn.
Giáo sư tâm lý nổi tiếng Susan Forward từng nói: “Trẻ em sẽ luôn tin vào những gì cha mẹ nói về mình và biến nó thành ý tưởng của riêng chúng”. Những đứa trẻ thường xuyên được khen ngợi sẽ lớn lên một cách vô thức để trở nên xứng đáng với mọi lời khen ngợi.
Trong giáo dục có khái niệm “vòng xoáy đi lên”. Điều này có nghĩa là nếu một đứa trẻ có một “câu chuyện khởi đầu” tuyệt vời, nó sẽ bắt đầu một cuộc sống tích cực và có tính chu kỳ. Câu chuyện khởi đầu có đẹp hay không phụ thuộc hoàn toàn vào cách cha mẹ kể.
Tiếc thay, trên đời không thiếu những bậc cha mẹ “cay đắng”. Họ dùng sự phủ định làm sự như sự khích lệ và sự chỉ trích như sự thúc đẩy động lực Cuối cùng, đứa trẻ rơi vào tình trạng tự ti và bất lực.
Từ nhỏ đến lớn, mỗi khi con cái phạm lỗi, nhiều bậc cha mẹ đều sẽ khiển trách nặng nề hoặc đe dọa. Kết quả là càng mắng mỏ thì đứa trẻ càng nổi loạn.
Nhà văn Farisa Sabari đề xuất ý tưởng về một “chip mẫu” . Cô cho biết, mỗi đứa trẻ đều có một “con chip” tích hợp được cha mẹ cấy vào cơ thể. Khi cha mẹ nói chuyện gay gắt với nhau, con chip này chứa đựng rất nhiều sự tức giận. Nếu cha mẹ là người ngọt ngào thì con chip sẽ tràn đầy sự tự tin, lạc quan và sáng tạo. Con chip quyết định khả năng tính toán của máy tính, còn con chip bên trong của đứa trẻ quyết định đứa trẻ sẽ phát triển theo hướng như thế nào.
Lời nói của cha mẹ mở đường cho tương lai của con cái. Cha mẹ càng ngọt ngào thì con cái càng ngoan. Sự phủ định khiến con người rút lui, trong khi sự khẳng định khuyến khích con người tiến về phía trước.
Khi khen con, nhiều bậc cha mẹ bối rối: Tôi thực sự không biết khen thế nào. Có một phương pháp gọi là “đòn bẩy để tăng sức mạnh”: Cô giáo nói rằng con học rất giỏi trong lớp; chú hàng xóm nói rằng con rất lịch sự; dì Lưu nói rằng con rất thông minh…
Đôi khi, chúng ta phải dùng một mẹo nhỏ, dùng lời nói của người khác để truyền lại sự động viên cho con mình. Khi trẻ cảm thấy được thế giới bên ngoài đánh giá cao, trẻ sẽ có động lực và hạnh phúc hơn để lớn lên.
Hãy kiên nhẫn quan sát con bạn và nói “Mẹ hiểu con” thường xuyên hơn; Nhận ra giá trị của con bạn và nói “con thật tuyệt vời”; Khẳng định khả năng của trẻ và nói với trẻ: “Con có thể làm được”.
Mỗi đứa trẻ đều mang theo một con heo đất bên mình. Chính cha mẹ là người dùng những lời lẽ tử tế để giúp con mình thu thập từng đồng tiền vàng. Những đồng tiền vàng tượng trưng cho sự tự tin, lạc quan và dũng cảm này sẽ trở thành tài sản cả đời trong tương lai của con trẻ.
