2 buổi biểu diễn tại thành phố Hà Nội – điểm dừng chân cuối cùng của nhóm nhạc BLACKPINK tại Châu Á – đã khép lại một cách tốt đẹp. Trước khi hai đêm nhạc diễn ra, nhiều ý kiến cho rằng chương trình có giá vé cao so với đối tượng khán giả phần lớn là các bạn trẻ chưa độc lập về tài chính. Những câu chuyện dở khóc dở cười được chia sẻ trên mạng về việc con cái năn nỉ, dùng đủ mọi chiêu trò để xin được gia đình cho đi “đu idol”.
Chỉ cần “hít thở chung bầu không khí” với BLACKPINK tại Hà Nội những ngày qua, những người không quan tâm đến nhóm nhạc Hàn Quốc chắc chắn cũng cảm nhận được sức hút và mức độ quan tâm đổ về 4 cô gái. “Đến cô bán nước vỉa hè bây giờ còn đọc vanh vách tên thành viên”, một fan hâm mộ đứng chờ thần tượng trước cổng khách sạn ngày BLACKPINK đến Hà Nội nói với chúng tôi.
Nhiều người vẫn chưa thể hiểu lý do chính xác giới trẻ dám chi hàng chục triệu đồng để có thể được vào sân Mỹ Đình ngắm trực tiếp các thần tượng từ xa. Đâu đó, vẫn còn tồn tại những ý kiến cho rằng “đu idol” là những hành động vô bổ, lãng phí. Thế nhưng, đa phần đều phải thừa nhận các nghệ sĩ như BLACKPINK giữ vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống tinh thần của nhiều người.
Đừng biến thần tượng thành rào cản giữa các thế hệ
Chúng ta bắt đầu với câu chuyện của những thập niên trước của thế kỷ trước.
Đó là những năm 50-60 của thế kỉ 20, hàng triệu thiếu nữ nước Mỹ “phát cuồng” vì Elvis Presley, mỗi khi ông đi đến đâu đều kéo theo một đám đông hâm mộ, những concert luôn cháy vé nhanh chóng với những khán giả sẵn sàng hò hét lạc cả giọng vì thần tượng. Để rồi đến khi Elvis phải cắt tóc để nhập ngũ, hàng triệu thiếu nữ lại tiếp tục khóc thương vì thần tượng từ bỏ mái tóc bồng bềnh lãng tử.
Đó là những năm 60-70, khi The Beatles trở thành hiện tượng toàn cầu, các thành viên còn được gọi bằng biệt danh “tứ quái”… Đám đông cuồng nhiệt luôn có mặt bất kì nơi đâu có The Beatles, tạo nên những trận tắc đường dai dẳng khiến các thành viên phải đi bằng xe bọc thép. Thậm chí có hẳn một cụm từ riêng để gọi “hội chứng” hâm mộ nồng nhiệt của fan The Beatles mà không bất kì nghệ sĩ nào có được – Beatlemania.
Đến thập niên 80-90, khán giả thế giới lại “quay cuồng” vì Michael Jackson. “Ông Hoàng nhạc Pop” được trải thảm đón chào như một nguyên thủ quốc gia, dựng tượng như một “vị thánh”. Còn nhớ tại concert Dangerous Tour tại Romania năm 1992, Michael Jackson có phần mở màn “bắn” từ phía dưới đường hầm lên trên sân khấu và đứng bất động suốt 5 phút nhưng khiến gần 8 vạn khán giả hò hét, khóc và ngất xỉu.
Hay gần đây nhất, cả thế giới “phát sốt” vì The Eras Tour của Taylor Swift, mỗi địa điểm cô đến đều tạo nên “cơn sốt”, thị trưởng các thành phố thay phiên trao cho cô chức “thị trưởng danh dự”, thậm chí đổi tên cả thành phố trong những ngày tour diễn đi qua. Đêm diễn tại Seattle còn ghi nhận một cơn động đất khoảng 2-3 độ richter vì khán giả quá cuồng nhiệt. Và ngay khi Taylor Swift dự kiến mang tour diễn đến 1 nơi rất gần Việt Nam là Singapore đã có đến 22 triệu người xếp hàng tranh giành mua vé!
Thập niên thứ 2 của thế kỉ 21 chứng kiến thêm những đại diện xuất sắc của Châu Á, có thể gọi lên 2 cái tên tiêu biểu: BTS và BLACKPINK. Tất nhiên, về xuất phát điểm, cách phát triển của nghệ sĩ Hàn Quốc khác các nghệ sĩ Âu Mỹ, nhưng cảm xúc hạnh phúc mà họ mang đến cho khán giả trong những đêm concert là như nhau.
Các thành viên BLACKPINK tại Hà Nội.
Những khán giả “phát cuồng” lên vì thần tượng năm xưa, từng bỏ tiền thậm chí du lịch sang một đất nước cách họ nửa vòng trái đất giờ ra sao? Tất nhiên, qua từng năm tháng, ai rồi cũng đã thay đổi, những nam thanh nữ tú năm xưa “đu” concert của Elvis Presley hay The Beatles giờ đã là các bậc lão niên; những thanh niên cuồng nhiệt trong đêm nhạc của Michael Jackson giờ cũng đã là bậc làm cha làm mẹ, và rất có thể con cái của họ đang tiếp bước họ trong những đêm nhạc của Taylor Swift! Văn hóa thần tượng cũng truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, thích ứng với mỗi thế hệ nghệ sĩ là một lứa khán giả. Tin chắc rằng, những trải nghiệm concert ấy luôn là những hành trang quý báu cho mỗi người. Đó là nơi cảm xúc được thăng hoa, nơi trái tim được kết nối chặt chẽ với những người có cùng một tình yêu, là nơi có thể hát thật to ca khúc của thần tượng mà chẳng bất kì ai phán xét, là những cuộc chu du đến miền đất mới lạ để gặp thần tượng,… Đời người ngắn ngủi, những trải nghiệm concert chắc chắn nên nằm trong “to-do-list” trước khi qua đời!
Từ chuyện ngày xưa ngẫm đến hôm nay, nghĩ đến những tấm vé, nghĩ đến “biển người” săn đón bốn cô gái BLACKPINK tại tất cả địa điểm họ đi qua, người ta có thể thấy văn hóa thần tượng vẫn đang có sức sống mãnh liệt và tầm ảnh hưởng lớn đến xã hội, không chỉ dừng lại ở trong cộng đồng giới trẻ.
Trong cuộc sống, mỗi người đều có sở thích, đam mê riêng và có quyền chọn những thần tượng cho riêng mình. Các nhà khoa học, tâm lý học đã coi đây là một trong những nhu cầu cơ bản trong sự phát triển nhân cách của giới trẻ. Văn hóa thần tượng là hiện tượng xã hội đã xuất hiện từ lâu và không chỉ ở riêng lĩnh vực nghệ thuật, giải trí.
Và nói về độ “cuồng”, những người hâm mộ KPOP chưa chắc đã đủ độ cực đoan nếu so với một số nhóm fan rock, rap trên thế giới. Chỉ nói riêng về The Beatles, khi đi lưu diễn vòng quanh nước Mỹ, bốn thành viên của nhóm nhạc phải di chuyển bằng xe bọc thép để đảm bảo an toàn. Hay thậm chí chính thành viên John Lennon của The Beatles là nạn nhân của 1 fan cuồng vì hắn ta muốn “nhắc đến tên của John Lennon luôn phải nhắc đến tên hắn”.
Khán giả đội mưa theo dõi đêm nhạc của BLACKPINK tại Hà Nội.
Ai cũng từng trải qua một thời tuổi trẻ đầy đam mê và nhiệt huyết. Cũng không hiếm người từng bỏ ăn, bỏ ngủ để đi hóng những nhân vật nổi tiếng, tài giỏi mà mình hâm mộ. Trước những fan BLACKPINK, nhiều thế hệ người Việt cũng từng có những thần tượng mà họ cực kỳ say mê.
Chị Phượng – Admin hội người hâm mộ Bức Tường – cho biết thấu hiểu nỗi niềm của các fan KPOP những ngày qua. Chị chia sẻ từng có những nhóm bạn quên ăn, quên ngủ với thần tượng. Thậm chí, có người từng đi bộ hơn chục cây số từ Nhổn đến Giảng Võ để xem ca nhạc. “Lúc đó, người ta nói chúng tôi là điên, thần kinh. Chúng tôi xếp hàng dưới mưa rồi cháy cùng nhau, gào vào mặt nhau hay thậm chí ôm nhau khóc vì thần tượng chia tay.
“Để rồi 20 năm sau, khi thế hệ con em đi xem BLACKPINK thì thế hệ chúng tôi nói gì nhỉ: ‘Bọn con nít vắt mũi chưa sạch mà bày đặt? Về thần tượng ông cha ta đi đã? Ơ một lũ hâm đi đội mưa xem hát mà chả hiểu hát cái gì?’. Chúng ta bị sao thế? Chúng ta đang tự mắng chính chúng ta của ngày xưa đấy… Rồi chúng ta chỉ trích thế hệ cha ông là bảo thủ và cổ hủ nhưng hình như bản thân thế hệ chúng ta lại không cởi mở với những thế hệ sau này. Đã đến lúc cần nhìn nhận và thay đổi rồi 7x, 8x, 9x”.
Chị Linh – có con 12 tuổi yêu thích BLACKPINK ở Hà Nội – chia sẻ: “Đối với mình ca nhạc là một bộ môn giải trí, để cho mọi người cảm thấy phấn chấn, vui vẻ nên mình không phản đối bao giờ. Tùy theo điều kiện của mỗi gia đình để mua vé đi xem, miễn sao điều đó tạo nên sự hạnh phúc cho họ. Ngày xưa, hồi mình còn nhỏ cũng thích các nhóm nhạc như Backstreet Boys, Westlife nhưng bố mẹ mình khi đó cũng không có điều kiện nên không thể đi đu idol. Nên giờ khi mình có con, mình muốn tạo một kỉ niệm cho con. Nếu con thích nhóm nào đó, làm cho con có động lực học giỏi hơn thì đó là một điều hay”.
Các thành viên BLACKPINK diện nón lá Việt Nam trên sân khấu. (Ảnh: Thế Hiển)
Hãy coi văn hóa thần tượng là cơ hội thay vì nguy cơ
Nếu người lớn có góc nhìn bao dung hơn và ủng hộ cho sự hâm mộ rất chính đáng của con trẻ, “đu idol” còn là cơ hội để cả gia đình xích gần với nhau hơn. Việc cha mẹ và con cái cùng yêu thích một nhóm nhạc, ca sĩ cũng không khác chuyện cả nhà ủng hộ một đội bóng, một danh nhân.
MC Diệp Chi viết trên trang cá nhân sau khi đi xem đêm nhạc cùng con gái: “Là hai chấm hồng nhỏ giữa hơn 30.000 chấm hồng lấp lánh đêm nay. Tôi bỗng hóa thành cô bạn gái của con. Con dắt đầu thì ngồi đấy. Con bảo bài này mẹ bật đèn màu này nhớ thì là bật. 20 bài tôi đều biết và thuộc điệp khúc phân nửa. Cả 4 nàng tôi đều follow trên Insta để còn có chuyên mà buôn với nàng nhà tôi”.
Youtuber Kiên Hoàng chia sẻ trên trang cá nhân: “Hồi 2009 năm 18 tuổi mình còn đi vay tiền bay sang Thái xem Mirotic của DBSK cơ. 14 năm trước mọi thứ đâu có dễ dàng như bây giờ. Đến giờ khi có điều kiện thì idol KPOP Gen2 mình thích như DBSK, Bigbang thì dù muốn thì cũng mãi mãi không bao giờ được xem concert nữa. Cho nên BLACKPINK còn ngày mai ai mà lấn cấn nên xem hay không thì nên đi nhé. Sau con tôi mà thích đu idol thì bố mẹ ủn mông cho nó đi ngay. Thậm chí là đi cùng luôn ấy chứ”.
Nhiều người lo lắng việc “cuồng” thần tượng quá mức có thể ảnh hưởng xấu tới tâm lý của các bạn trẻ. Suy nghĩ về điều này, chị Phượng – trưởng fanclub Bức Tường – cho rằng đây là một giai đoạn mà hầu như ai cũng phải trải qua ít nhất một lần: “Tôi biết nhiều người thời trẻ rất cuồng thần tượng. Họ khi trưởng thành vẫn đam mê và sống hết mình. Nhiều người trong đó nay thành đạt, giàu có và sẵn sàng tài trợ cho nghệ sĩ cả tỷ đồng. Điều quan trọng là cách người ta sống, đu idol như thế nào mà không ảnh hưởng tới cuộc sống riêng”.
Đêm nhạc của BLACKPINK ở Hà Nội cho thấy rõ nét hơn văn hóa “đu idol Hàn Quốc” tại nước ta. Rõ ràng, hai chương trình vừa qua đã mang đến một nguồn năng lượng tích cực cho cộng đồng người hâm mộ khi được trực tiếp gặp thần tượng ngoài đời. Đây cũng là cơ hội lớn cho ngành công nghiệp giải trí trong nước cũng như các nghệ sĩ Việt Nam. Tất cả những ai làm trong ngành giải trí tại Việt Nam đều đánh giá concert là một “cú đẩy” rất lớn, thúc đẩy cả thị trường và mở ra rất nhiều cơ hội mới.
Các quốc gia khác có 4-5 tháng, thậm chí hơn nửa năm để đón chào BLACKPINK trong khi chúng ta chỉ có trên dưới 1 tháng. Và thẳng thắn mà nói, với nhiều những điều bất cập diễn ra liên tiếp (mà fan BLACKPINK tại Việt Nam gọi vui là “kiếp nạn”) thì 2 đêm concert với gần 7 vạn khán giả trên SVĐ Mỹ Đình đã khỏa lấp đi rất nhiều những nỗi niềm chưa vui. Chưa bao giờ thị trường giải trí Việt Nam phải tiêu thụ một lượng vé lớn đến vậy và trong một thời gian ngắn đến khó chấp nhận – nhưng kết quả: chúng ta vẫn phủ kín được hơn 80% SVĐ lớn nhất quốc gia trong 2 ngày liên tiếp! Thị trường Việt Nam đã sẵn sàng để chào đón các nghệ sĩ quốc tế – nhưng chắc chắn những lần sau chúng ta cần có sự chuẩn bị kĩ lưỡng hơn, vững vàng hơn rất nhiều!
Không tự nhiên những nghệ sĩ Hàn Quốc có sức hấp dẫn mãnh liệt đến như vậy. Hiện nay, âm nhạc đã trở thành ngành công nghiệp giải trí thay vì một môn nghệ thuật thông thường. Một sản phẩm khi đến tay công chúng không chỉ đơn thuần là cái tài của người nghệ sĩ mà còn thể hiện đẳng cấp của cả một ekip đứng sau. Nền công nghiệp giải trí Hàn Quốc đã tạo ra một thế hệ nghệ sĩ có sức ảnh hưởng lớn đến người hâm mộ toàn cầu.
BLACKPINK cũng chính là một trong những “mặt hàng” mà Hàn Quốc tích cực “xuất khẩu” trong những năm gần đây. Mới đây, BORN PINK World Tour đã giúp họ trở thành nhóm nhạc nữ có doanh thu tour diễn cao nhất mọi thời đại, vượt thành tích của Spice World Tour (78,2 triệu USD) do nhóm Spice Girl lập năm 2019 và dự đoán sẽ kết thúc tour diễn với doanh thu khủng lên đến con số hơn 250 triệu USD. Những cái tên như BLACKPINK không đơn thuần chỉ là những nghệ sĩ tài năng. Họ còn là sản phẩm được tạo nên theo công thức, kỷ luật chặt chẽ để đảm bảo đủ cả tài năng, đạo đức trước khi trở thành “thần tượng”.
Có thể một số luồng ý kiến đánh giá BLACKPINK “công nghiệp” nhưng không thể phủ nhận nỗ lực miệt mài của cả 4 cô gái suốt rất nhiều năm cũng như kết quả quá mỹ mãn khi họ xuất hiện trên sân khấu. Không nên đánh giá BLACKPINK chỉ là những nghệ sĩ giải trí hay một nhóm nhạc thần tượng, họ là những “đại sứ văn hóa”, là những người lan tỏa “sức mạnh mềm” của Hàn Quốc trên toàn cầu một cách tích cực.
Hai đêm nhạc của BLANKPINK để lại cảm xúc vỡ òa cho hàng chục nghìn khán giả. (Ảnh: BTC)
Sự xuất hiện của BLACKPINK không chỉ có ý nghĩa với người hâm mộ của nhóm mà còn là động lực, cơ hội cho nhiều ngành công nghiệp “không khói” của nước nhà. Các buổi diễn của nhóm tại Việt Nam đã thu hút sự chú ý từ đông đảo cộng đồng quốc tế khi fan BLACKPINK khắp toàn cầu đổ dồn ánh mắt về đêm diễn cuối cùng ở chặng lưu diễn Châu Á, vô số lời khen ngợi ngập tràn. Điều này không chỉ giúp giới thiệu hình ảnh hội nhập của Việt Nam mà còn còn là cơ hội nâng cao danh tiếng ngành giải trí, du lịch nước nhà. Trong bối cảnh thế giới đang bùng nổ trào lưu “du lịch âm nhạc”, các chuyến lưu diễn của những nghệ sĩ lớn là dịp hoàn hảo để kích cầu du lịch ở một địa phương thì việc các ngôi sao quốc tế đến Việt Nam rõ ràng là dịp tốt để góp phần quảng bá du lịch nội địa.
Sau đêm nhạc, nhà báo Tạ Bích Loan viết trên trang cá nhân: “Không hẳn 67.000 bạn trẻ Việt Nam đu thần tượng 1 cách nông nổi hay bị showbiz dẫn dắt… Hàn Quốc đã thực hiện nhiều nghiên cứu, nhiều thử nghiệm cũng như có một chính sách công nghiệp văn hóa đã tạo ra làn sóng Hallyu mà chúng ta đã phân tích suốt nhiều năm qua… Vậy nên, sự hào hứng của giới trẻ cũng là một tín hiệu tốt cho thấy rồi 1 ngày không xa họ cũng làm nên chuyện trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa giải trí”.
Mọi vấn đề đều luôn có hai mặt tích cực và tiêu cực. Nếu chỉ nhìn nhận văn hóa thần tượng theo hướng xấu xí, chúng ta đang bỏ qua một cơ hội lớn để đến gần hơn với giới trẻ.
