Nhà giáo dục Thụy Điển Ellen Kay từng nói: “Môi trường rất quan trọng cho sự trưởng thành của một con người. Môi trường tốt là cơ sở để trẻ hình thành tư duy đúng đắn và nhân cách tốt”. Một người gắn bó chặt chẽ với gia đình gốc của mình và mối liên hệ này ảnh hưởng đến tương lai, ở mọi mặt của cuộc sống.
Gia đình là nơi trẻ em tìm thấy hạnh phúc và năng lượng. Phòng ngủ, phòng khách, bàn làm việc có gọn gàng hay không đều ảnh hưởng đến khả năng thực hành, nhu cầu xã hội, trình độ học tập của trẻ,… Môi trường hỗn loạn sẽ làm tổn hại đến tâm lý của trẻ. Ngược lại, bầu không khí trong lành, tươi sáng chính là tấm gương nuôi dưỡng trẻ thơ.
Ba nơi này trong nhà tuy không dễ thấy nhưng lại có quan hệ mật thiết với khả năng học tập và sinh hoạt của trẻ.
Ảnh minh họa
01. Tủ quần áo: Ảnh hưởng đến khả năng thực hành của trẻ
Trước đây trên mạng xã hội có một bài đăng tên “Người bạn cùng phòng kỳ lạ của tôi”, với nội dung: “Tôi đã vào đại học rồi, quần áo của bạn cùng phòng chất đống trong tủ không hề gấp hay giặt, ngày nào cũng đầy tràn. Người mẹ đến trường mỗi tuần một lần để giúp con giặt quần áo! Ngoài ra còn có một sinh viên được nhận vào Đại học Bắc Kinh và cần mẹ ở cùng bởi họ không thể làm gì khác ngoài việc học”.
Ở nhiều gia đình, công việc của mẹ là sắp xếp tủ quần áo, dọn dẹp phòng ngủ, còn con cái chỉ cần đảm nhiệm việc học tập. Trên thực tế, việc cho trẻ tham gia dọn dẹp tủ quần áo không chỉ rèn luyện khả năng thực hành mà còn ảnh hưởng đến trình độ học tập của trẻ.
Trường trung học trực thuộc Đại học Giao thông Bắc Kinh từng tổ chức lớp quản lý tủ quần áo. Nó nhằm mục đích giải phóng trẻ em khỏi gánh nặng học tập và học được sức hấp dẫn của việc tự quản lý thông qua thực hành.
Một nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng kỹ năng lưu trữ và sắp xếp sẽ thúc đẩy sự phát triển khả năng Toán học của trẻ. Năng lực tổ chức không gian có liên quan mật thiết và là một trong những năng lực quan trọng để giải thành công các bài Toán.
Trong quá trình thực hành mặc quần áo, cài khuy, sắp xếp đồ dùng cá nhân, trẻ cũng được thực hành phân loại, ghép đôi. Những khả năng này chính xác là những gì trẻ cần để học Hình học và trình tự.
Khả năng sống và khả năng học tập bổ sung cho nhau. Khi trẻ gấp một bộ quần áo và tự mình dọn dẹp tủ quần áo, chúng sẽ cảm thấy mình có giá trị, có ý thức rất cao về thành tựu và sự tự tin. Khi học cách giải quyết “mớ hỗn độn” và thiết lập trật tự tốt, trẻ cũng đặt nền tảng vững chắc cho việc quản lý thời gian và cuộc sống của chính mình trong tương lai.
Cha mẹ thích dọn dẹp có nhiều khả năng nuôi dạy con cái có kỹ năng thực hành tốt. Khả năng học tập của trẻ cũng âm thầm cải thiện trong thực tiễn cuộc sống.
02. Phòng khách: Hình thành kỹ năng quản lý cuộc sống
Nghiên cứu cho thấy môi trường không gian công cộng có liên quan chặt chẽ đến kỹ năng sinh tồn của trẻ em. Là không gian công cộng nên sự sạch sẽ của phòng khách ảnh hưởng rất lớn đến khả năng quản lý cuộc sống của trẻ.
Học giả Lohman xác định mối liên hệ chặt chẽ giữa không gian và tầm nhìn, đồng thời tin rằng không gian có trật tự hay không sẽ ảnh hưởng đến trải nghiệm thị giác của trẻ em. Nói một cách đơn giản, khi trẻ quen với môi trường phòng khách bừa bộn, trẻ cũng sẽ quen với bản thân “lộn xộn” về mặt thị giác và tâm lý, đồng thời mất đi ham muốn làm chủ cuộc sống của mình.
Nhà tâm lý học người Mỹ Bandura cho biết: “Bắt chước là một cách quan trọng để trẻ hiểu thế giới và học hỏi kiến thức”. Nếu cha mẹ biết cách dọn dẹp phòng khách, con cái sẽ bắt chước việc dọn dẹp đồ chơi của mình. Nếu cha mẹ thiếu ý thức thẩm mỹ về trật tự, con cái sẽ bắt chước và phá hoại đồ vật. Điều này không chỉ dẫn đến môi trường phát triển kém cho trẻ em mà còn khiến khả năng tự quản lý cuộc sống của trẻ kém.
Ngoài ra, phòng khách còn là nơi giao lưu của trẻ em. Mời bạn bè đến nhà chơi, tổ chức tiệc cùng bạn bè, phòng khách chính là “mặt tiền” của trẻ. Mối quan hệ ngang hàng đóng một vai trò quan trọng trong thời thơ ấu và thanh thiếu niên. Một phòng khách gọn gàng, sạch sẽ có thể giúp trẻ có ý thức về bản sắc trong tương tác nhóm và nâng cao mong muốn kết bạn.
03. Bàn làm việc: Liên quan chặt chẽ đến kết quả học tập
Bàn học/bàn làm việc không chỉ là người bạn đồng hành trong suốt quãng đường học tập mà còn là tiền đề cho con đường rèn luyện và học tập của trẻ sau này. Vì vậy, cha mẹ nên tạo cho trẻ thói quen sắp xếp đồ dùng ngăn nắp và nếp sống khoa học ngay từ nhỏ.
Bàn làm việc bừa bộn ảnh hưởng đến hiệu quả học tập vì 3 lý do: Có quá nhiều đồ dùng học tập và khó có thể sắp xếp chúng gọn gàng; áp lực học tập quá lớn và không có thời gian để quan tâm đến nó; khả năng thực hành kém, sẵn sàng nhưng chưa đủ mạnh.
Hai nguyên nhân đầu tiên là do các yếu tố bên ngoài như hệ thống giáo dục gây ra, trong khi nguyên nhân cuối cùng liên quan đến khả năng chủ quan của trẻ. Trẻ em ở các độ tuổi khác nhau có sự khác biệt lớn về tính tự giác, khả năng thực hành và nhận thức. Điều này đòi hỏi phụ huynh phải tích cực can thiệp, điều chỉnh khả năng tổ chức của con càng sớm thì càng dễ tác động tích cực đến kết quả học tập.
Thiết lập một chu kỳ tích cực tốt và để trẻ nhận thức được trật tự bằng những việc nhỏ như cất giữ văn phòng phẩm, sắp xếp sách giáo khoa. Từng bước một, cha mẹ cần không ngừng nâng cao ý chí và tính kỷ luật của con mình.
