“Một bầy cò trắng, rớt xuống ao sâu. Chết đã hồi lâu, người ta mới vớt?” – Theo bạn, đây là cái gì? Câu đố mới nghe qua có vẻ phức tạp, tuy nhiên chỉ cần nghiêm túc nghiền ngẫm một chút thôi, bạn sẽ dễ dàng tìm ra đáp án. Đây là món ăn vô cùng quen thuộc, chắc chắn bạn đã nhìn thấy hoặc đã thưởng thức trong đời.

Nếu bạn vẫn chưa nghĩ ra được câu trả lời thì bật mí ngay cho bạn đây. Đó chính là Cháo hoa. Cháo hoa là tên người miền Bắc thường gọi, do đó các vùng miền khác nghe rất lạ lẫm. Thực tế, đây gọi là cháo trắng – một món cháo được chế biến từ gạo tẻ thêm một chút nước, khi chín nhừ hạt gạo nở to ra, trông như bông hoa.

“Một bầy cò trắng” chính là để nói đến những hạt gạo trắng được đem đi nấu rồi lắng xuống đáy nồi. Nấu hồi lâu, đến lúc chín người ta mới vớt lên để múc ra chén.

Liên quan đến món ăn này, dân gian có những câu ca dao, tục ngữ như:

– Hà tiện mà ăn cháo hoa/ Đồng đường đồng đậu cũng ra ba đồng.

– Từ ngày em về nhà này/ Tưởng ngày một khá, hóa ngày một hư/ Đi chợ ăn những quà trừ/ Đi tắm mất váy khư khư chạy về/ Nấu cơm trên sống dưới khê/ Đủ cả tứ bề như thể cháo hoa.

Ngoài ra, từ cháo hoa còn xuất hiện trong cụm “cơm hẩm cháo hoa” – thường được hiểu là thực đơn của những người nghèo, những người kiên cường vượt qua gian khó để sống sót. Từ “hẩm” ở đây chỉ thóc, gạo bị mục, bị mất chất, vì để lâu ngày, không còn ngon nữa hoặc chỉ số phận chịu thua kém, khó khăn. Một ví dụ điển hình là trong truyện Tấm Cám, tác giả đã viết: “Chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người”, để cảnh báo người đọc không nên tham lam và ăn món ăn của người nghèo mất lòng nhân đạo.