Giáo sư Jordan B. Peterson từng viết: “Người La Mã xây dựng các tòa nhà và giờ các tòa nhà biến mất. Người Do Thái viết một cuốn sách và chúng vẫn còn đến tận bây giờ. Ngôn từ tồn tại lâu hơn bất kỳ những viên đá, hơn cả một đế chế nào khác. Không có cách nào tốt hơn việc viết. Bởi vì việc viết giúp mở rộng trí nhớ, giúp bạn chỉnh sửa và làm rõ suy nghĩ của mình”.

Có thể thấy, viết lách là một kỹ năng quan trọng của các bạn trẻ hiện nay. Từ việc tham gia vào những bài kiểm tra viết văn trên lớp, viết CV, Coverletter để ứng tuyển vào các công ty, đến việc viết luận để xin học bổng du học tại các trường đại học nước ngoài… đều yêu cầu khả năng viết ở các bạn trẻ.

Để viết thì không khó, nhưng để viết đúng, viết hay thì không phải điều đơn giản. Đặc biệt ở bài luận xin học bổng du học, nó yêu cầu ứng viên vừa phải có tính “cá nhân hóa” cao, vừa phải thể hiện được khát vọng, mục tiêu của mình trong đó. Vậy nên, nhiều bạn trẻ hiện nay đã tìm đến các trung tâm hay tham gia vào các khóa học viết luận để nâng cao kỹ năng này của bản thân trong quá trình làm hồ sơ xin học bổng du học.

Nhu cầu học kỹ năng viết luận tăng cao

Vừa trở thành thủ khoa lớp chuyên Toán của trường THPT chuyên Khoa học tự nhiên (Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội) không lâu, Ngô Quý Dương (sinh năm 2008, Hà Nội) đã được mẹ là cô Quỳnh Hoa (43 tuổi, Hà Nội) gấp rút tìm hiểu về các khóa học dạy về kỹ năng viết luận. Theo tìm hiểu, mức giá của các khóa học này dao động tùy theo từng trung tâm, vài triệu có nhưng cả chục triệu cũng không hề ít.

Về lý do muốn con theo học lớp viết luận, cô Hoa chia sẻ một phần là vì cô muốn tăng cường khả năng viết của con, một phần là chuẩn bị cho bài luận – một trong những yêu cầu khá quan trọng trong việc xin học bổng du học của Dương sau này. Hiện tại, cô Hoa đã “nhắm” tới một vài trung tâm dạy về kỹ năng viết luận, nhưng vẫn đang cân nhắc nơi phù hợp nhất.

Tương tự, dự tính du học Pháp sau khi hoàn thành xong 3 năm học trong nước, Hải Anh (sinh năm 2006, Hà Nội) cũng đã đăng ký tham gia một chương trình tư vấn du học tại một trung tâm (kỹ năng viết luận đã bao gồm trong đó), bên cạnh hàng tá các khóa học khác liên quan đến IELTS, SAT… ngay từ năm lớp 10. Tổng chi phí cho chương trình tư vấn du học này là 35 triệu, tất tần tật cho đến khi nữ sinh đặt chân đến một trường đại học nào đó bên Pháp.

“Mình thấy để hoàn thiện một bài luận xin học bổng không phải điều đơn giản. Đặc biệt là khi muốn bài luận của mình để lại ấn tượng sâu sắc với hội đồng tuyển sinh các trường. Một bài luận tốt sẽ giúp mình chứng minh được với hội đồng tuyển sinh về mục tiêu, định hướng và quyết tâm của chúng ta. Mình thấy bài luận quan trọng không kém gì so với điểm IELTS, SAT ‘khủng’ hay tham gia hàng tá hoạt động ngoại khóa đâu. Do đó mình đã học về kỹ năng này từ sớm”, nữ sinh nói.

Còn Khánh Linh (cựu học sinh lớp 12 chuyên Trung, THPT chuyên Ngoại ngữ, Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội) – nữ sinh Việt Nam hiếm hoi đỗ vào trường Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc) cũng từng tham gia vài buổi training về kỹ năng viết luận tại trung tâm trong quá trình làm hồ sơ du học Trung Quốc. Tại đây, cô bạn được hướng dẫn cách viết chuẩn chỉnh để tối ưu hóa khả năng trúng tuyển, cách tìm ý tưởng và hiện thực hóa nó thành bài hoàn chỉnh.

Khánh Linh – nữ sinh Việt Nam hiếm hoi đỗ vào trường Đại học Thanh Hoa

Phân tích về nhu cầu học về kỹ năng viết luận của các bạn trẻ hiện nay, chị Nguyễn Việt Anh – Phó giám đốc của VFE – một tổ chức đào tạo tiếng Pháp và hỗ trợ du học Pháp, chia sẻ: “Hiện nay du học hay tham gia môi trường học tập quốc tế đòi hỏi các bạn học sinh sinh viên cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trong việc ứng tuyển. Đối với mỗi phần trong bộ hồ sơ đều vô cùng quan trọng vì nó thể hiện hình ảnh của ứng viên trước hội đồng tuyển sinh.

Bên cạnh những thành tích nền tảng học thuật có sẵn, bài luận càng trở nên quan trọng vì nó giúp bạn trở nên khác biệt và là công cụ trình bày quan điểm cá nhân, tư duy lập luận sắc bén cũng như những mong muốn khát khao ứng tuyển. Tuy nhiên không phải bạn trẻ nào cũng có khả năng diễn đạt cũng như biết cách thể hiện những suy nghĩ quan điểm phù hợp, đó là lí do vì sao kỹ năng viết luận trở nên vô cùng cần thiết và được nhiều bạn trẻ muốn cải thiện”.

Ngoài ra, chị Việt Anh cũng nhấn mạnh, kỹ năng viết luận không chỉ đơn thuần là học viết một đoạn văn hay một bài luận mà phải học cách khai thác những góc độ bản thân mình có và sau đó trình bày thành câu từ phù hợp nhưng vẫn phải hấp dẫn và độc đáo. Không chỉ hiểu về bản thân mình, các bạn càng cần hiểu hơn về chương trình học mà mình đang ứng tuyển từ đó có cách viết chuẩn yêu cầu nhưng vẫn đầy hấp dẫn và độc đáo.

Mỗi bạn sẽ có mỗi cá tính và mong muốn vào các chương trình học khác nhau vì vậy quan trọng là hiểu về cách viết và cách khai thác câu chuyện của bản thân để trình bày phù hợp nhất. Không có công thức chung nào để thành công vì một bài luận thành công là bài mang tính cá nhân hóa cao.

Chị Nguyễn Việt Anh – Phó giám đốc của VFE

Đa dạng cách thức để cải thiện kỹ năng viết luận

Tuy nhiên, kỹ năng viết luận không chỉ được dạy ở các trung tâm, mà các bạn học sinh còn có thể năng cao kỹ năng này thông qua hình thức đào tạo mentor 1-1 hay đối với học sinh chuyên Anh ở các trường chuyên, học viết luận là một trong những yêu cầu trong chương trình học của các bạn.

Bùi Minh Phương (18 tuổi, học sinh lớp 12 Oxford hệ Song bằng tú tài, trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam) – người giành giải thưởng “Đại sứ học tập” trường Ams, chia sẻ trong quá trình viết luận, cô bạn chủ yếu tự tìm tòi, nghiên cứu. Sau đó, sẽ tìm kiếm các anh chị mentor để nhờ họ sửa lại bài sao cho hoàn chỉnh nhất.

“Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam có một mạng lưới các anh chị du học sinh rất rộng lớn. Do đó, mình thường tìm kiếm các anh chị alumni (cựu học sinh) là học sinh của trường Ams và từng dành học bổng ở Anh – quốc gia mà mình hướng tới trong hành trình du học, để xin được làm mentee (người được hướng dẫn) của anh chị.

Bài luận xin học bổng du học Anh khá khác so lớp bài luận của Mỹ. Mình thấy nhiều bạn bè của mình làm hồ sơ xin du học Mỹ, khi đăng ký ở trung tâm, thì sẽ được anh/chị hỗ trợ phần này”.

Bùi Minh Phương – “Đại sứ học tập” trường Ams

Còn đối với Ngọc Anh (cựu học sinh chuyên Anh, trường THPT chuyên Sơn La), kỹ năng viết luận là một trong những yêu cầu bắt buộc trong chương trình học của nữ sinh tại lớp chuyên Anh. Không chỉ là đôi ba tiết học trên lớp mà xuyên suốt quá trình học tập, nữ sinh được thầy hướng dẫn cách viết luận rất kỹ càng.

“Bọn mình có nhiều bài kiểm tra yêu cầu học sinh viết một bài luận lắm. Những kỹ năng viết luận mà mình học được trong quá trình học tập giúp ích cho mình rất nhiều trong việc chuẩn bị hồ sơ du học. Mình gần như không phải tham gia bất kỳ trung tâm luyện viết hay gì cả”, nữ sinh chia sẻ.

Tuy nhiên, chúng ta cũng cần hiểu rõ là không chỉ dừng lại là một khóa học để giúp học sinh trong quá trình làm hồ sơ du học, mà hiện nay, nhiều lớp học hay trung tâm dạy về kỹ năng này được mở ra để ôn luyện cho các bạn học sinh định hướng thi vào các lớp chuyên Anh trong các trường cấp 3 chất lượng cao, học sinh chuẩn bị thi viết luận trong các kỳ thi học sinh giỏi ở Việt Nam.

Cô T.N – một giáo viên dạy viết luận cho các bạn học sinh theo mô hình trên chia sẻ: “Viết luận hiện nay là một kỹ năng quan trọng, nó không chỉ dừng lại ở bài luận trong bộ hồ sơ du học, mà lợi ích của nó còn hiện hữu ở rất nhiều khía cạnh trong cuộc sống. Khi tham gia khóa học này, các bạn học sinh sẽ gặt hái được một kiến thức nền tảng vững chắc về viết bài luận ngắn, kỹ năng tư duy học thuật”.

Học được gì từ việc tham gia khóa học viết luận?

Chị Việt Anh chia sẻ, sau khi tham gia khóa học viết luận, học sinh sẽ dung nạp được những kiến thức, kỹ năng như: Thế nào là một bài luận chuẩn, lên nội dung bài sao cho phù hợp nhưng vẫn phải mang tính cá nhân, cách sử dụng các từ ngữ văn bản tiêu chuẩn, lựa chọn nội dung… Còn dưới đây là các bước mà chị Việt Anh và team đưa ra để hỗ trợ các bạn học sinh trong quá trình hoàn thành bài luận của mình.

Bước 1: Tìm hiểu về chương trình học mục tiêu.

Bước 2: Tìm hiểu việc cá nhân học sinh tính cách nền tảng học thuật ước mơ những nguồn cảm hứng.

Bước 3: Lên khung của bài luận.

Bước 4: Hoàn chỉnh các nội dung chi tiết theo mạch của câu chuyện muốn thể hiện. Bước năm mà chỉnh sửa câu từ chi tiết.

Bước 5: Dàn trang, thiết kế hình ảnh của bài luận cho phù hợp với tính cách và các văn bản trong bộ hồ sơ.

“Hiện nay đối với đơn vị của mình thì không có khóa viết riêng biệt mà hướng dẫn viết luận là một phần trong chương trình hỗ trợ các bạn du học và mỗi bạn thì sẽ được học về kỹ năng viết luận này một cách cá nhân hóa nhất.

Đội ngũ chuyên viên sẽ lắng nghe và khai thác câu chuyện cá nhân, hỗ trợ tìm hiểu về chương trình học các bạn đang mong muốn và hướng dẫn các bạn lên khung của bài luận. Các bạn sẽ soạn thảo những nội dung theo mạch của câu chuyện cá nhân và sau đó sẽ được hướng dẫn để chỉnh sửa câu từ chi tiết hơn”, chị Anh nói thêm.

Bạn Nguyễn Cao Nhân – học sinh trúng tuyển vào Đại học NewYork (Mỹ) chia sẻ, bản thân học được nhiều điều sau khi tham gia vào khóa học viết luận của trung tâm du học: “Ban đầu, khi mới viết bài luận thì mình thấy khá chật vật. Tuy nhiên, sau khi được thầy cô tại trung tâm hướng dẫn thì mình đã biết được rằng cần phải tập trung nói nhiều về cảm xúc hơn, những sự trưởng thành trong suy nghĩ của mình để hội đồng tuyển sinh hiểu rõ về con người của mình thông qua bài luận”.

Tương tự, Nguyễn Ngân Hà – nữ sinh giành học bổng 6,7 tỷ của trường Đại học TUFTS (Mỹ) nói: “Mình là một người rất đam mê cờ vua và bài luận của mình cũng viết về cờ vua luôn. Để viết về một bài luận hoàn chỉnh, nhiều cảm xúc thì mình cần phải có chiến thuật tốt. Các thầy cô trong trung tâm mình tham gia đã giúp đỡ bản thân rất nhiều, đặc biệt là gợi mở những ý tưởng trong mình để đưa ra những ý tưởng hay và đột phá”.

Nguyễn Ngân Hà – nữ sinh giành học bổng 6,7 tỷ của trường Đại học TUFTS (Mỹ)

Khánh Vân (sinh năm 2006, Sơn La) chia sẻ cô bạn có dự định du học Mỹ vào cuối năm lớp 12. Do đó, ngay từ thời điểm hiện tại, cô đã tìm một anh/chị mentor để hướng dẫn mình từ “A-Z” trong quá trình làm hồ sơ du học, đặc biệt là bài viết luận.

“Bài luận mình được chị mentor hướng dẫn theo format STAR. Trong đó, S là Situation (xác định vấn đề để giải quyết); T – Task (nhiệm vụ cần đề ra); – A là Action (mình đã thực hiện những hành động gì để giải quyết vấn đề đấy); R là Result (kết quả thu lại được là gì).

Chị mentor đã hướng dẫn mình rất nhiều thông qua những bài viết thử. Trong đó, một lời khuyên mà mình nhớ nhất mà chị mentor đã nói với mình là không cần phải dùng những từ quá ‘đao to búa lớn’, những câu văn hoa lá cành, hãy viết những câu đơn và đi thẳng vào vấn đề, mọi thứ cần gãy gọn nhưng phải thể hiện được quan điểm, lập trường của bản thân”.

Ảnh: NVCC