Người lớn hay dùng quyền làm cha mẹ để áp đặt con làm theo ý mình. Nhưng ít ai từng thử đặt mình vào vị trí của trẻ em và làm những gì trẻ đang làm. Nếu thử, bạn chưa chắc có thể chịu đựng được áp lực và làm tốt nhưng yêu cầu mình đưa ra cho con.
Chẳng hạn một đoạn video thu hút gần 170.000 lượt thích trên mạng xã hội Trung Quốc thời gian gần đây. Một cô bé 10 tuổi làm xong bài tập về nhà, muốn giải trí một chút, nhưng người bố nói với con một loạt “đạo lý”, đại loại như “đừng chơi suốt mà đọc thêm sách đi”.
Không ngờ cô bé lại bật khóc nức nở, trả lời: “Con đã làm xong bài tập về nhà và làm việc riêng của mình, việc chơi game một chút có phải là vấn đề quá đáng không? Ngày qua ngày, bố gây áp lực cho con rất nhiều: Con phải học tập chăm chỉ và trở thành bất cứ điều gì con muốn khi lớn lên…”.
Ông bố vốn có vẻ rất kiên quyết, yêu cầu đứa trẻ phải nỗ lực để tiến bộ, nhưng khi thấy con không ngừng khóc và nói rằng mình đang phải chịu áp lực rất lớn, ông mới bất đắc dĩ rút lại lời nói: “Con không muốn thì đừng đọc… Dù sao thì đừng chơi quá muộn nhé”.
Đứa trẻ vẫn khóc: “Con đi ngủ lúc 9 giờ! Bố có bao giờ thấy con chơi đến tận sáng sớm không?”. Người bố hoàn toàn không nói nên lời.
Nhiều người xem video nhận xét, đứa trẻ thực sự đã đến giới hạn, không thể nhịn được nữa nên mới dám nói ra hết những lời ấp ủ trong lòng bấy lâu nay
Nhiều người xem video nhận xét, đứa trẻ thực sự đã đến giới hạn, không thể nhịn được nữa nên mới dám nói ra hết những lời ấp ủ trong lòng bấy lâu nay. Cuối video, em học sinh nói: “Xin hãy trân trọng tuổi thơ của con”.
Cư dân mạng trong phần bình luận rất ủng hộ em. Họ cho cảm thấy tuổi thơ rất quý giá, không nên dành mọi thời gian để làm bài tập về nhà và đọc sách.
Tuy nhiên, phần lớn phụ huynh ở phần bình luận vẫn có ý kiến phản đối: “Con gái, con không hiểu đâu, bố bây giờ đang gây áp lực cho con, con vẫn có lý do và cơ hội để bác bỏ rồi khóc. Khi bước vào xã hội, áp lực xã hội đặt lên con sẽ khiến con không thể khóc hoặc hét lên, không nói nên lời và chỉ có thể khóc trong im lặng”. Sự chăm chỉ trong vài năm qua thể mang lại sự tích lũy tốt trong vài thập kỷ tới.
Đứa trẻ trong video cũng hiểu điều này, em nhấn mạnh: “Chúng ta phải cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi. Chúng ta không thể chỉ để học hành hay làm việc. Con không phải là người máy. Con đã cố gắng hết sức và chỉ có thể đến được đây”.
Nên kết hợp học tập và nghỉ ngơi
Có một thí nghiệm do Giáo sư kinh tế John Pencavel của ĐH Stanford thực hiện. Nghiên cứu của ông cho thấy: Việc nỗ lực vượt quá giới hạn sẽ phản tác dụng. Bất kể người lớn hay trẻ em làm việc hơn 50 giờ một tuần, hiệu quả công việc sẽ giảm sút nhanh chóng.
Ví dụ, một đứa trẻ học 70 giờ một tuần, một đứa trẻ khác học 55 giờ một tuần. Trong lần so sánh cuối cùng, người ta thấy rằng chúng thực sự hấp thụ cùng một lượng kiến thức. Có nghĩa là: Trẻ em học một lúc và chơi một lúc so với việc học mọi lúc, hiệu quả thực sự là như nhau. Ví dụ, nếu con bạn đang nghỉ ngơi sau khi làm xong bài tập về nhà và bạn muốn con học thêm, thì thực tế con sẽ không thể ghi nhớ chúng. Tốt hơn là để trẻ chơi một lúc và thư giãn.
Tất nhiên, khi nói hãy để trẻ chơi nhiều hơn, chúng ta không có ý khuyến khích trẻ bỏ bê việc học mà nghiên cứu đã chứng minh rằng đây một giải pháp hiệu quả.
Nước Đức từng tiến hành một thí nghiệm giáo dục. Chính phủ đã thành lập 50 “trường mẫu giáo vui chơi” và 50 “trường mẫu giáo hàn lâm” để có thể so sánh.
Chúng ta có thể tưởng tượng: Trong một trường mẫu giáo kiểu trò chơi, trẻ được giáo viên dẫn dắt suốt ngày chơi nhiều trò khác nhau như đá bóng, trốn tìm, sau khi tốt nghiệp mẫu giáo trẻ chỉ nhận biết được một số từ cơ bản. Còn đối với các trường mầm non hàn lâm, các lớp ngoại ngữ, Toán được dạy trước, khiến một nhóm trẻ đi đứng không vững phải dán mắt vào bảng đen đọc và ghi nhớ bài học hàng ngày.
Nói một cách đơn giản: Một bên tôn trọng bản chất của trẻ, một bên phát triển trí thông minh của trẻ. Mục đích của thí nghiệm này là để chứng minh: Trẻ sẽ phát triển tốt hơn nếu tôn trọng bản chất của mình; hoặc nếu thấm nhuần kiến thức thì trẻ sẽ tốt hơn.
Để có được kết quả chính xác, các nhà nghiên cứu đã theo dõi cả hai nhóm trẻ trong vài năm. Trong những năm đầu, trẻ học “mẫu giáo hàn lâm” có những lợi thế nhất định về dự trữ kiến thức và học tập tốt hơn. Nhưng sau khi bước vào lớp 4 tiểu học, những đứa trẻ này nói chung trở nên tệ hơn. Không chỉ khả năng đọc và Toán tụt hậu đáng kể mà các kỹ năng xã hội và cảm xúc cũng kém xa so với trẻ em ở “mầm non vui chơi”.
Thật không may, những kết quả này chỉ xuất hiện sau khi trẻ lớn lên.
Trẻ em kết hợp công việc và nghỉ ngơi học cách kết bạn, cách điều chỉnh cảm xúc và cách cố gắng tự giải quyết một số vấn đề trong khi chơi. Khi đã học được những gì cần học và hiểu được những gì cần hiểu, sức chịu đựng sẽ dần tăng lên.
Sự bận rộn kéo dài sẽ chỉ làm giảm hiệu quả học tập, tốt hơn hết là trẻ nên thư giãn bản thân một cách phù hợp. Nghỉ ngơi hợp lý có thể “sạc năng lượng” để trẻ học tập hết công suất và hiệu quả, đồng thời còn có thể kích thích nội lực của trẻ.
