Trong lúc lặn ở biển gần đảo Stora Ekön với mục đích tìm kiếm mẫu vật trên con tàu Gribshunden, giáo sư Johan Ronnby và các cộng sự từ Bảo tàng Blekinge (Thụy Điển) đã gặp chuyện bất ngờ. Họ nghe thấy âm thanh như tiếng chó gầm gừ phát ra từ trong con tàu.

Trong lúc lặn tìm kiếm mẫu vật trên con tàu Gribshunden, các nhà khảo cổ nghe thấy âm thanh như tiếng chó gầm gừ phát ra từ bên trong. (Ảnh: Live Science)

Khi tiến vào bên trong khám phá, họ giật mình phát hiện ra có một con “thủy quái” với hình dáng kỳ quái núp ở bên trong thân con tàu. Sau khi kiểm tra kỹ càng, họ thấy con “thủy quái” này có vẻ ngoài khá giống với một con chó và âm thanh họ nghe thấy phát ra từ nó. Vì vậy, họ đã quyết định trục vớt con tàu để nghiên cứu kĩ hơn.

Gribshunden là con tàu hoàng gia đã nằm yên dưới biển Baltic 500 năm. Con tàu Gribshunden thuộc về Vua John của Đan Mạch, được cho là đã chìm vào năm 1495 sau khi nó bốc cháy trên đường từ Copenhagen đến Kalmar (bờ biển phía Đông của Thụy Điển).

Con “thủy quái” này được làm bằng gỗ. Nó được sử dụng như một con bù nhìn để xua đuổi tà ma với âm thanh giống tiếng chó gầm gừ có thể là do thiết kế của nó. Các nhà khoa học nhận định con “thủy quái” này không tồn tại trong bất kỳ nền văn hóa nào ở châu Âu thời Trung Cổ mà trông giống như đồ tạo tác từ một ngôi đền cổ ngàn năm trong rừng già Amazon.

Hình ảnh con “thủy quái” sau khi được trục vớt. (Ảnh: Live Science)

Theo các nhà khảo cổ học, con “thủy quái” này được gọi là Gribshunden. Gribshunden được hiểu theo nghĩa đen là “Griffin-Hound” nhưng cũng có thể cái tên này ám chỉ một giống chó cụ thể. Trong một bức thư của vua John từng nhắc tới cái tên này trong một bức thư viết vào năm 1486. Trong đó, nhà vua đã viết: “In navi nostra Griffone” (Barfod 1990: 81). Câu này có nghĩa là “Trong… Griffone”, từ “Griffone” về mặt ngôn ngữ học có thể được coi là một dạng thay thế của “gryps” hoặc “gryphus” (griffin) (A. Ijäs 2015, pers. comm., ngày 27 tháng 6). Điều này đã giải thích cho sự tồn tại của con “thủy quái” trên con tàu.

Ngoài thủy quái gỗ, người ta còn tìm được nhiều áo giáp, vũ khí và đồ dùng thời Trung Cổ khác trên tàu.

Hình ảnh con tàu được vẽ lại trong sử sách. (Ảnh: Live Science)

Được biết, xác tàu Gribshunden được các thợ lặn phát hiện lại vào những năm 1960 và 1970. Tàn tích của Gribshunden nằm ở độ sâu 10 m bên ngoài đảo Stora Ekön. Địa điểm này rất phức tạp và phần lớn xác tàu vẫn bị chôn vùi trong lớp trầm tích. Từ năm 2000 đến năm 2012, các nhà khảo cổ biển đã phục hồi được một số hiện vật trong quá trình khai quật. Sau vài năm gián đoạn, một sáng kiến nghiên cứu mới đã được triển khai vào năm 2019 và các cuộc khám phá tiếp tục diễn ra vào năm 2020 và 2021.

Trước thời điểm con tàu được trục vớt, các nhà khảo cổ học Mikael Larsson và Brendan Foley từ Đại học Lund đã tìm thấy hơn 3.000 mẫu vật mới trong những thùng chứa trên con tàu mà các nhóm thám hiểm trước đó đã bỏ sót.

Các loại gia vị và trái cây được tìm thấy trên con tàu. (Ảnh: Live Science)

Những mẫu vật này bao gồm nhiều loại gia vị như gừng, nghệ tây, hạt tiêu, mù tạt, đinh hương, thì là và nhục đậu khấu. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu còn tìm thấy nhiều loại trái cây như mâm xôi đen, mâm xôi đỏ, nho và hạt lanh khô được dùng làm đồ ăn nhẹ.

Những loại gia vị, trái cây này được bảo quản rất tốt là nhờ môi trường vi mô được tạo ra bởi con tàu sau khi chìm dưới đáy biển. Khi bị đắm, tàu Gribshunden đã kéo theo tảo biển trôi dạt, dẫn đến lượng tảo dày lắng đọng theo mùa. Khi tảo phân hủy, nó tạo ra các khu vực thiếu oxy cục bộ, góp phần bảo quản nguyên liệu thực vật một cách tuyệt vời.

Con tàu sau khi được trục vớt vẫn còn khá nguyên vẹn. (Ảnh: Live Science)

Các nhà khảo cổ cho rằng Gribshunden thực sự là kho tàng bởi không một con tàu cùng thời kỳ nào được phát hiện trước đây. Nó có thể cung cấp cho họ rất nhiều hiểu biết về thời hoàng kim cũng như những bí ẩn của hàng hải qua các chuyến thám hiểm đại dương trong thời đại Columbus và Vasco da Gama.