1. Tầm quan trọng của chế độ ăn đối với người mắc bệnh vô kinh
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng đối với người bị vô kinh, bởi vì dinh dưỡng không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể mà còn có mối quan hệ trực tiếp với hoạt động của hệ thống nội tiết – một yếu tố quan trọng quyết định chu kỳ kinh nguyệt.
1.1. Duy trì cân nặng hợp lý
Cân nặng quá thấp hoặc quá cao có thể dẫn đến mất cân bằng hormone, gây ra vô kinh. Những người có chỉ số khối cơ thể (BMI) quá thấp hoặc đang bị suy dinh dưỡng có nguy cơ bị vô kinh do cơ thể không đủ năng lượng để duy trì các chức năng sinh sản.
Tương tự, béo phì cũng có thể gây rối loạn kinh nguyệt do ảnh hưởng đến sự điều tiết hormone.
Người bị vô kinh nên ăn rau củ quả nhiều vitamin và chất xơ, giúp loại bỏ estrogen dư thừa ra khỏi cơ thể, từ đó giúp cân bằng hormone.
1.2. Tăng cường hormone
Chất béo là cần thiết để sản xuất hormone, đặc biệt là estrogen, một hormone quan trọng trong chu kỳ kinh nguyệt. Các nguồn chất béo lành mạnh bao gồm dầu oliu, dầu dừa, các loại hạt và cá béo.
1.3. Cân bằng hormone
Protein đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cơ và hỗ trợ sản xuất hormone. Vitamin và khoáng chất như vitamin D, B6, B12, sắt, và kẽm có vai trò quan trọng trong việc điều tiết nội tiết tố và cải thiện sức khỏe sinh sản.
Carbohydrate phức tạp có trong các loại ngũ cốc nguyên hạt có thể giúp cân bằng lượng đường trong máu và hỗ trợ chức năng hormone.
1.4. Điều hòa kinh nguyệt
Việc ăn quá ít có thể làm giảm lượng hormone GnRH (gonadotropin-releasing hormone), một hormone kích thích, sản xuất các hormone cần thiết để điều hòa kinh nguyệt.
Hạn chế thực phẩm chứa đường tinh luyện, chất béo bão hòa và thức ăn nhanh có thể giúp cân bằng hormone và giảm nguy cơ rối loạn kinh nguyệt.
2. Các dưỡng chất thiết yếu cho người mắc bệnh vô kinh
2.1. Chất béo lành mạnh
Người bị vô kinh nên bổ sung các chất béo lành mạnh để tăng cường sản xuất hormone.
Omega-3 và Omega-6 là những axit béo thiết yếu giúp cơ thể sản xuất hormone và duy trì hoạt động của hệ thống nội tiết. Nguồn thực phẩm chứa Omega-3 bao gồm cá béo (cá hồi, cá thu, cá mòi), hạt lanh, hạt chia, quả óc chó và dầu hạt lanh.
Chất béo không bão hòa có trong dầu oliu, dầu dừa, bơ, các loại hạt và quả bơ, giúp hỗ trợ sản xuất hormone estrogen, điều hòa chu kỳ kinh nguyệt.
2.2. Protein
Protein động vật như thịt nạc, cá, trứng và các sản phẩm từ sữa giúp cơ thể có đủ lượng axit amin cần thiết cho việc sản xuất và cân bằng hormone.
Protein thực vật trong các loại đậu, đậu nành, hạt quinoa (diêm mạch), và hạt cây cung cấp nguồn protein thực vật dồi dào giúp duy trì năng lượng và sự phát triển cơ bắp.
2.3. Vitamin
Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi và cân bằng hormone sinh sản. Vitamin D có thể được tìm thấy trong ánh nắng mặt trời, các sản phẩm từ sữa bổ sung vitamin D, trứng và cá béo.
Vitamin B6 giúp điều chỉnh hormone, giảm triệu chứng căng thẳng trước kỳ kinh nguyệt và tăng cường sản xuất progesterone. Nguồn cung cấp vitamin B6 bao gồm chuối, khoai tây, thịt gia cầm và hạt hướng dương.
Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng giúp cân bằng hormone, duy trì cân nặng, điều hòa kinh nguyệt.
Vitamin B12 và axit folic rất quan trọng cho sự phát triển của các tế bào máu và cân bằng nội tiết tố, có nhiều trong trứng, thịt, sữa và các loại rau lá xanh đậm.
2.4. Khoáng chất
Kẽm là khoáng chất cần thiết cho sản xuất hormone và hỗ trợ hệ miễn dịch. Nguồn thực phẩm giàu kẽm bao gồm hải sản (nhất là hàu), thịt đỏ, hạt bí ngô và đậu.
Vô kinh có thể liên quan đến tình trạng thiếu máu hoặc thiếu sắt. Thực phẩm giàu sắt bao gồm thịt đỏ, gan, đậu, rau bina và ngũ cốc bổ sung sắt.
Magie giúp giảm căng thẳng và hỗ trợ cân bằng hormone. Magie có nhiều trong các loại hạt, rau xanh, hạt chia và bơ.
2.5. Carbohydrate phức tạp
Các loại ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, yến mạch và quinoa giúp duy trì mức đường huyết ổn định, từ đó hỗ trợ sản xuất hormone. Lượng carbohydrate phù hợp giúp tránh tình trạng lượng insulin cao – nguyên nhân ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt.
2.6. Chất xơ
Chất xơ giúp loại bỏ estrogen dư thừa ra khỏi cơ thể, từ đó giúp cân bằng hormone. Nguồn chất xơ dồi dào đến từ rau xanh, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt và trái cây tươi.
2.7. Nước
Cơ thể cần nước để duy trì hoạt động của các cơ quan và hệ thống nội tiết. Đảm bảo uống đủ nước mỗi ngày (ít nhất 1,5-2 lít) để cơ thể hoạt động hiệu quả.
3. Người vô kinh nên tránh những thực phẩm gì?
Hạn chế tiêu thụ chất béo bão hòa và chất béo trans có trong thực phẩm chiên, thức ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn, vì chúng có thể gây rối loạn hormone.
Tránh sử dụng các thực phẩm gây viêm như đồ ăn nhanh, đường tinh luyện, thức ăn chế biến sẵn có thể gây viêm trong cơ thể và ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thống nội tiết. Thay vào đó, nên tập trung vào thực phẩm chống viêm như rau xanh, các loại hạt, quả mọng và cá béo.
Giảm tiêu thụ caffeine, rượu, chất kích thích vì chúng có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến thượng thận, gây căng thẳng và làm rối loạn hormone.
Người bị vô kinh không nên sử dụng các thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh.
Hạn chế việc cắt giảm hoàn toàn các nhóm thực phẩm (như chất béo hoặc carbohydrate), vì điều này có thể dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
4. Lưu ý chế độ ăn
Tránh ăn kiêng quá nghiêm ngặt dẫn tới tình trạng thiếu hụt calo khiến cơ thể bị thiếu năng lượng, làm gián đoạn hoạt động sản xuất hormone và gây ra vô kinh. Hãy đảm bảo chế độ ăn đủ lượng calo cần thiết cho hoạt động hàng ngày.
Bổ sung đầy đủ chất béo lành mạnh để sản xuất hormone, đặc biệt là estrogen. Chế độ ăn nên bao gồm các nguồn chất béo tốt từ dầu.
Tránh thiếu hụt carbohydrate, nên tiêu thụ các loại ngũ cốc nguyên hạt, khoai lang và các loại đậu để duy trì mức đường huyết ổn định.
Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất như vitamin D để hỗ trợ sức khỏe sinh sản và cân bằng hormone. Ánh nắng mặt trời là nguồn cung cấp vitamin D tự nhiên tốt nhất, ngoài ra có thể bổ sung qua cá béo, nấm và các sản phẩm từ sữa. Vitamin B6 và B12 hỗ trợ cân bằng hormone và cải thiện chức năng kinh nguyệt. Những loại vitamin này có nhiều trong thịt, cá, trứng và các loại ngũ cốc bổ sung. Bổ sung đầy đủ sắt.
Tăng cường tiêu thụ thực phẩm giàu chất oxy hóa để giảm viêm và hỗ trợ cơ thể cân bằng hormone.
Giảm stress và ăn uống đúng giờ.
Đối với người bị vô kinh, việc gặp chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ chuyên khoa là rất quan trọng để có chế độ ăn phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể của mình. Điều này đặc biệt quan.
