Nhiều phụ huynh hay than vãn con mình sinh ra đã có trí nhớ kém, thành tích học tập lẹt đẹt dù con khá chăm chỉ. Để đọc thuộc lòng một bài văn, con đã đọc 20 lần nhưng vẫn quên sau quên trước, cuối cùng đành bỏ cuộc. Càng học trẻ càng trở nên cáu kỉnh, mỗi lần đọc thuộc lòng đều khóc.

Tuy nhiên, để ghi nhớ, việc đọc 10 lần hay 20 lần không phải là điểm mấu chốt. Thậm chí, đọc thuộc một cách “vô tri” sẽ chỉ làm tổn hại đến sự tự tin và phá hủy trí nhớ của trẻ.

Yuji Iketani là một Tiến sĩ khoa học não bộ nổi tiếng ở Nhật Bản từng lấy vùng hải mã (Hippocampus) trong não làm đối tượng nghiên cứu và đạt được nhiều kết quả mang tính đột phá, bản thân ông còn được gọi là “Tiến sĩ Hippocampus”. Yuji Iketani cho rằng để trẻ trở thành bậc thầy học thuật không khó, chỉ cần học tập theo nguyên tắc ghi nhớ của não bộ thì trí nhớ của trẻ có thể nhanh chóng được cải thiện, đạt điểm cao trong các kỳ thi cấp tiểu học và trung học.

Ảnh minh họa

Tại sao đọc liên tục vẫn không thể ghi nhớ?

Yuji Iketani giải thích: Bộ não con người hoạt động theo từng phân vùng. Trong một khoảng thời gian ngắn, nếu nhập vào một lượng lớn nội dung tương tự hoặc lặp đi lặp lại, não sẽ tự động điều chỉnh để chỉ những vùng não có liên quan chặt chẽ với hoạt động hiện tại mới được chịu trách nhiệm và các vùng não khác sẽ chuyển sang trạng thái ngủ.

Vì vậy, khi bạn đọc một nội dung 10 hoặc 20 lần, phần hoạt động nhiều nhất thực sự là miệng, trong khi các vùng não liên quan đến trí nhớ và phân tích sẽ ngừng hoạt động. Nói cách khác, đọc 10 hoặc 20 lần liên tiếp sẽ chỉ cải thiện khả năng đọc chứ không cải thiện trí nhớ. Đây là lý do tại sao học sinh kém đọc mãi mà vẫn không thể ghi nhớ được.

Trí nhớ rất quan trọng đối với việc học tập của trẻ, từ tiểu học đến trung học, việc học nhiều môn học đòi hỏi phải ghi nhớ một lượng lớn nội dung. Nếu tuân thủ các nguyên tắc và phương pháp khoa học não bộ sẽ giúp cải thiện trí nhớ nhanh chóng.

Học sinh giỏi và học sinh kém học cùng một giáo viên, học cùng một nội dung, làm cùng một câu hỏi. Tại sao học sinh giỏi lại có thể ghi nhớ và trả lời một cách dễ dàng trong kỳ thi? Ngoài việc chăm chỉ học tập thì nguyên nhân là do học sinh kém không ghi nhớ được các nguyên tắc của khoa học não bộ. Trí nhớ không phù hợp với các nguyên tắc của khoa học não bộ phần lớn là trí nhớ ngắn hạn và khó tồn tại lâu dài.

Nghiên cứu khoa học về não bộ đã phát hiện ra rằng có một khu vực trong não người chịu trách nhiệm sàng lọc, xác định thông tin của não và đánh giá liệu nó nên đi vào trí nhớ ngắn hạn hay trí nhớ dài hạn, được gọi là vùng hippocampus hay Hồi hải mã.

Hồi hải mã là một cấu trúc quan trọng của não bộ, có tác dụng cải thiện khả năng ghi nhớ. Nó chứa các tế bào thần kinh đặc biệt được gọi là tế bào lưới, có vai trò như một tấm bản đồ di động. Các nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa vùng hải mã và khả năng ghi nhớ của con người, đặc biệt là định hướng đường đi.

Làm tốt 2 việc nhỏ, lọt vào top 3 của lớp không khó

① “Trí nhớ lặp đi lặp lại”, đánh lừa vùng hải mã

Yuji Iketani đã chứng minh qua rất nhiều thí nghiệm rằng “sự lặp lại” là một cách ghi nhớ hiệu quả. Thông qua việc “lặp lại”, những kiến thức đã học được ngụy trang dưới dạng sự kiện “sinh tử” để đánh lừa vùng hải mã.

Theo cách nói bình thường, hải mã giống như một đội tuần tra. Lần đầu tiên bạn xin vào, anh ta có thể cho rằng bạn là người tầm thường và từ chối. Nếu nó xảy ra lần thứ hai, thứ ba, và xảy ra hàng ngày trong tương lai, người tuần tra sẽ tự hỏi: Có lẽ anh ta thực sự quan trọng! Bạn sẽ được cho vào.

Tương tự như vậy, điều này cũng đúng đối với việc học “lặp đi lặp lại”. Chỉ cần trẻ có thể “lặp lại” thường xuyên là có thể đạt được mục đích của trí nhớ dài hạn. Yuji Iketani nói rằng nếu thông tin xuất hiện lặp đi lặp lại trong vòng một tháng, hồi hải mã sẽ coi thông tin này là quan trọng và mở ra cánh cửa cho trí nhớ dài hạn.

Kết luận này nghe qua có vẻ khá… đơn giản. Nhưng mấu chốt là vị Tiến sĩ khoa học não bộ này đã tìm ra tần suất ôn tập hiệu quả, có thể giảm rất nhiều công việc vô ích cho trẻ. Sau khi học kiến thức, trẻ không cần phải ôn lại hàng ngày, vì điều này không phù hợp với đặc điểm của não bộ. Trải qua rất nhiều thử nghiệm, Yuji Iketani đã đề xuất tần suất đánh giá:

Ôn tập lần 1: Ngày thứ 2 sau khi học

Ôn tập lần 2: 1 tuần sau lần đầu tiên

Ôn tập lần 3: 2 tuần sau lần thứ 2

Ôn tập lần 4: 1 tháng sau lần thứ 3

Theo tần suất này, sau khi xem xét 4 lần trong vòng hai tháng, hồi hải mã sẽ coi thông tin này là quan trọng và cho phép nó đi vào vỏ não để lưu trữ dưới dạng thông tin quan trọng.

②Bộ não con người không được nghỉ ngơi nên hãy tận dụng khoảng thời gian vàng trước khi đi ngủ

Theo nghiên cứu khoa học về não bộ, bộ não con người không bao giờ nghỉ ngơi. Nếu hồi hải mã không có thời gian để phân loại thì nội dung sẽ bị lãng quên. Để xác minh phát hiện này, Yuji Iketani đã tiến hành thí nghiệm trên ba nhóm học sinh, các học sinh làm bài thi sau khi xem trước, sau khi học bài và sau khi ngủ sau khi học xong.

Người ta phát hiện ra rằng nhóm học sinh ngủ sau giờ học có điểm kiểm tra cao hơn. Lý do là sau khi ngủ trưa sau giờ học, vùng hải mã sẽ vào vai trò sắp xếp, phân loại và ghi nhớ những gì đã học. Vì vậy, trẻ có thể tận dụng khoảng thời gian vàng trước khi đi ngủ, thường là nửa giờ, để ghi nhớ các nội dung bài học.

Theo phương pháp do ông Yuji Iketani đề xuất, mỗi tối dành 10 phút, học thuộc lòng 3 từ, mỗi năm 1.000 từ, như vậy con có thể dễ dàng tích lũy từ vựng từ lúc tiểu học, nếu trẻ kiên trì được 3 năm thì sẽ ghi nhớ được 3.000 từ. Điều này mang lại hiệu quả nhưng không hề áp lực cho trẻ.

Hãy để trẻ “review” lướt qua những điểm kiến thức chính được giáo viên dạy trong lớp, giống như xem một bộ phim. Đây cũng là một ứng dụng đơn giản của phương pháp học Feynman, là một phương pháp nghiên cứu để sinh viên học thông qua hành động giảng dạy. Kỹ thuật Feynman giúp bạn hiểu sâu và nhớ lâu kiến thức bằng cách dạy lại những gì đã học cho người khác.