Theo Bộ GDĐT Việt Nam thì bảng chữ cái tiếng Việt hiện nay có tổng cộng 29 chữ cái được sắp xếp theo thứ tự như sau: a, ă, â, b, c, d, đ, e, ê, g, h, i, k l, m, n, o, ô, ơ, p, q, r, s, t, u, ư, v, x, y. Thứ tự này được sắp xếp theo cách đọc từ xưa đến nay, cũng như theo bản phiên âm quốc tế.

Việc đọc được bảng chữ cái tiếng Việt tưởng là chuyện hiển nhiên với những phụ huynh, bởi đây là bài học vỡ lòng ngay từ lớp 1, thậm chí mầm non. Tuy nhiên mới đây, một chữ cái vẫn gây nên nhiều ý kiến trái chiều về cách phát âm.

Cụ thể, trên một diễn đàn dành cho phụ huynh, có người thắc mắc không biết chữ K thì nên đọc là “ca” hay “cờ”: “Các thầy cô và bố mẹ giúp em cách đánh vần: K – eo – keo – sắc – kéo và Cờ – eo – keo – sắc – kéo. Cách nào đúng ạ?”, người này hỏi.

Không chỉ bà mẹ này mà dưới phần bình luận, hàng chục phụ huynh có nhiều ý kiến với những tranh luận trái chiều. Nhiều người “chê” câu hỏi khá… ngớ ngẩn, bởi K thì phải đọc là /ca/ chứ không thể đọc thành /cờ/. Hơn nữa, “cờ” không thể ghép với vần “eo” để tạo thành chữ có nghĩa (céo). Cho nên trong trường hợp này, cách đọc thứ nhất mới chính xác.

Tuy nhiên, luồng ý kiến còn lại nhận định, không phải tự dưng mà bà mẹ này thắc mắc. “Ngày xưa mình đọc là /ca/, nhưng sau sách của bọn trẻ sinh tầm 2013 trở về mấy năm trước thì c, k, q khi đánh vần đều đọc là /cờ/. Mặc dù vẫn viết đúng quy tắc chính tả nhưng đọc lại khác. Từ trẻ 2014 trở lại đây lại qui định đọc là /ca/, do cải cách các loại sách mỗi năm mỗi khác nên thế. Phụ huynh có 2 con ở 2 thời điểm sẽ hiểu”, một người chia sẻ.

Người khác lại cho rằng, theo đúng phiên âm tiếng việt thì phát âm /cờ/. Nhưng để tránh việc viết sai chính tả nên vẫn đọc là /ca/. Cách đọc này được áp dụng đại trà ở các trường tiểu học. Tóm lại 2 cách đều sử dụng được.

Giáo viên nói gì?

Trước những tranh cãi, nhiều người tỏ ra lo ngại và hoang mang bởi không biết về nhà dạy con như thế nào.

Nói về vấn đề này, cô Lương Ngọc Anh, giáo viên lớp 1 ở Hà Nội cho rằng, việc phát âm chữ k còn tùy vào từng bộ sách: “Trong bộ sách Kết Nối Tri Thức mà mình được tập huấn, tác giả nói khi đánh vần, phát âm là /ca/ hay /cờ/ đều được. Nhưng thường mình dạy trẻ con phát âm là /ca/ cho đỡ bị nhầm lẫn. Bố mẹ không cần hoang mang, cứ phát âm như cũ là được”.

Tương tự, cô Nguyễn Ngọc Thúy, giáo viên tiểu học cũng cho rằng, đúng là chữ c và k trong sách Tiếng Việt – Công Nghệ Giáo Dục đều được ghi kí hiệu là /cờ/. Còn sách bình thường thì ghi con chữ thôi chứ không ghi rõ âm, giáo viên sẽ tự dạy học sinh phát âm.

Tuy nhiên hiện cô Thúy vẫn dạy học sinh là k – eo. Mặc dù phát âm ra giống nhau nhưng đọc là cờ – eo thì học sinh sẽ bị viết sai chính tả.

Sách Công Nghệ Giáo Dục chữ c và k đều được ghi kí hiệu là /cờ/

“Có thể bạn phát âm cờ – eo đang học tài liệu Tiếng Việt – Công Nghệ Giáo Dục. Ở đây không nói đúng hay sai mà cũng tuỳ thuộc chương trình sách giáo khoa nữa. Nhưng dù dạy bộ sách nào thì các cô vẫn dạy đánh vần để các con phân biệt được các trường hợp nào dùng k hay c”, cô Thúy nói.

Trên thực tế, hiện nay, việc dạy đọc và dạy viết trong môn Tiếng Việt cho học sinh tiểu học được thực hiện tại Chương trình giáo dục phổ thông ban hành theo Quyết định 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/5/2006.

Theo đó, cách đọc (cách đánh vần) với các chữ cái “c, k, q” như sau: Đánh vần chữ c đọc là /cờ/, chữ k đọc là /ca/, chữ q đọc là /quờ/. Ngoài ra, hiện nay, ở một số trường tiểu học đang áp dụng thí điểm dạy học theo tài liệu Tiếng Việt – Công Nghệ Giáo Dục cho học sinh lớp 1. Học theo tài liệu này, cách đọc với các chữ cái “c, k, q” đều đánh vần là /cờ/.

Về mặt khoa học ngôn ngữ và khoa học sư phạm cả hai cách đánh vần trên đều hướng tới mục tiêu cơ bản của tiểu học là đọc thông, viết thạo. Do vậy, các trường, các địa phương lựa chọn tài liệu nào sẽ dạy học sinh đánh vần theo cách tài liệu đó hướng dẫn.

Dù chọn cách nào cũng sẽ không ảnh hưởng đến kết quả học tập, sử dụng tiếng Việt của các em sau này vì thực tế việc phát âm này chỉ dừng ở giai đoạn đầu khi học sinh bắt đầu học chữ.