Một số sản phụ gặp phải các biến chứng khi cho con bú như núm vú bị nứt, đau, phát ban hoặc cho con bú đau đớn… Tuy nhiên, với việc chăm sóc và cho bé bú đúng cách, việc cho con bú có thể là một trải nghiệm vui vẻ và trọn vẹn.
Cho con bú mẹ là điều cần thiết.
Nuôi con bằng sữa mẹ rất quan trọng vì sữa mẹ là thức ăn hoàn chỉnh và phù hợp nhất cho bé. Sữa mẹ cân bằng tối ưu các chất dinh dưỡng cho trẻ đồng thời tăng cường hệ miễn dịch của trẻ bởi trong sữa mẹ chứa đủ những chất dinh dưỡng thiết yếu, bao gồm chất béo, đạm (protein), năng lượng (carbs), vitamin, muối khoáng, có tỷ lệ thích hợp cho sự hấp thụ của hệ tiêu hóa và phát triển của bé.
Hơn nữa, nuôi con bằng sữa mẹ có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh ở trẻ sơ sinh như hen suyễn, béo phì, đái tháo đường và Hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS), đồng thời các bà mẹ giảm được nguy cơ mắc bệnh ung thư vú, ung thư buồng trứng, đái tháo đường type 2 và tăng huyết áp cao. Cho con bú giúp mẹ và bé gắn kết hơn.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong sáu tháng đầu tiên (không sử dụng sữa công thức, nước trái cây hoặc nước lọc) thúc đẩy sự gắn kết, tăng trưởng, phát triển trí não và bảo vệ chống lại bệnh tật. Sau khoảng thời gian này, khi bé ăn được các loại thực phẩm khác, vẫn khuyến khích tiếp tục cho bé bú sữa mẹ trong suốt 1 năm đầu đời.
Tuy nhiên, nếu xảy ra những biến chứng khi cho con bú sẽ khiến hành trình mới này trở nên rất đau đớn, thậm chí người mẹ bị stress.
2. Những biến chứng phổ biến khi cho con bú
2.1. Núm vú bị đau và nứt
Việc cho con bú thường không gây đau đớn nếu áp dụng đúng kỹ thuật, bao gồm tư thế ngồi của mẹ, tư thế của trẻ và cho trẻ ngậm sâu vú. Cơn đau có thể phát sinh nếu bà mẹ cho trẻ bú không đúng cách. Khi trẻ ngậm vú đúng cách là yếu tố quan trọng trong việc ngăn ngừa đau và nhức núm vú. Việc trẻ ngậm sâu vào vú sẽ giúp sữa chảy ra thích hợp và giảm ma sát lên núm vú, giảm thiểu nguy cơ nứt hoặc trầy xước.
Cảm giác khó chịu thoáng qua có thể xảy ra trong những ngày đầu cho con bú. Nếu thấy đầu vú bị nứt và những cơn đau dai dẳng hoặc dữ dội là tín hiệu cần theo dõi.
2.2. Phát ban
Phát ban ở ngực là hiện tượng khá phổ biến khi cho con bú. Đây có thể là phản ứng dị ứng. Một số phát ban cũng có thể xảy ra do cho con bú, trong đó vùng da nhạy cảm xung quanh núm vú có thể bị viêm do cho con bú liên tục. Độ ẩm của sữa mẹ hoặc áo ngực bó sát cũng dễ gây ra phát ban này.
Trường hợp da bé bị mẩn ngứa do bú mẹ nếu người mẹ ăn phải thực phẩm gây dị ứng có thể truyền sang con qua sữa mẹ. Các chất và hợp chất có trong sữa mẹ có thể thay đổi tùy theo những gì người mẹ ăn vào. Các loại thực phẩm gây dị ứng phổ biến bao gồm sữa bò, trứng, đậu phộng, hạt cây, đậu nành, lúa mì và cá. Nếu người mẹ đang cho con bú ăn những chất gây dị ứng này và trẻ có khuynh hướng bị dị ứng thì các protein gây dị ứng có thể được truyền sang con qua sữa mẹ. Điều này dẫn đến các phản ứng trên da như phát ban, chàm hoặc nổi mề đay.
2.3. Ống dẫn sữa bị tắc và viêm vú
Tắc tia sữa và viêm vú khiến mẹ đau đớn.
Tư thế cho con bú không đúng cách và ngậm vú không tốt có thể dẫn đến tắc ống dẫn sữa. Ống sữa bị tắc là khi ống dẫn sữa trở nên hẹp, gây đau nhức. Viêm vú, nhiễm trùng vú, dẫn đến các triệu chứng đỏ, sưng, đau, các triệu chứng giống cúm và sốt…
Nếu viêm vú không được điều trị sớm có thể dẫn đến áp xe vú, có trường hợp phải phẫu thuật để dẫn lưu.
2.4. Vú căng tức và vú tiết nhiều sữa
Vú căng sữa
Vú căng sữa là khi ngực của người mẹ quá đầy sữa gây cứng, căng và đau. Tình trạng căng sữa có thể xảy ra trong những ngày đầu khi bạn và con bạn vẫn chưa quen với việc bú mẹ. Có thể mất vài ngày để nguồn sữa của bạn đáp ứng được nhu cầu của bé. Tình trạng căng tức cũng có thể xảy ra khi bé lớn hơn và không bú thường xuyên, thường là khi bé bắt đầu ăn dặm.
Vú mẹ tiết quá nhiều sữa
Đôi khi phụ nữ tiết ra quá nhiều sữa và em bé bú rất mệt. Tốt nhất bạn nên nhờ nữ hộ sinh, hoặc chuyên gia về nuôi con bằng sữa mẹ xem bữa ăn để tìm hiểu lý do tiết sữa quá nhiều. Họ cũng có thể chỉ cho bạn các tư thế khác nhau để giúp bé bú một lượng lớn sữa.
2.5. Cho con bú và bệnh tưa miệng
Nhiễm trùng tưa miệng đôi khi có thể xảy ra khi núm vú của mẹ bị nứt. Điều này có nghĩa là nấm candida gây bệnh tưa miệng có thể xâm nhập vào núm vú hoặc vú. Nếu bạn nghi ngờ mình hoặc con bạn bị nhiễm nấm tưa miệng, hãy đến gặp bác sĩ.
3. Ngăn ngừa các biến chứng khi cho con bú
Các biến chứng khi cho con bú có thể được ngăn ngừa bằng các biện pháp phòng ngừa thích hợp. Điều cần thiết là tìm hiểu và thu thập thông tin liên quan về kỹ thuật cho con bú, hiểu các dấu hiệu đói của trẻ, duy trì chế độ ăn uống chính xác và tìm hướng dẫn từ các điều dưỡng, chuyên gia tư vấn về nuôi con bằng sữa mẹ.
Nên cho con bú đúng tư thế, thường xuyên massage, xoa bóp bầu ngực, đồng thời thường xuyên tắm rửa sạch sẽ, lau bầu ngực, núm vú bằng nước muối sinh lý sau khi cho con bú.
Ngoài ra, sự hỗ trợ từ các thành viên trong gia đình như người chồng, người thân… cũng góp phần tạo nên hành trình nuôi con bằng sữa mẹ tích cực. Hãy đi khám và nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn về nuôi con bằng sữa mẹ để được giúp đỡ nếu bạn cần.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Tắc tia sữa, áp xe vú có ảnh hưởng đến lần mang thai sau?
ThS. BS Lê Quang Dương
