Cha mẹ có ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc đến lời nói, việc làm của con cái; Thái độ, lời nói và hành vi của họ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn trẻ phát triển.
Tiểu Liên (Trung Quốc) từ nhỏ đã là một cô gái hoạt bát và đáng yêu, em thông minh, học giỏi và có trái tim nhân hậu. Tuy nhiên, mẹ em lại là một người thích “châm biếm” và “làm thất vọng”. Mặc dù Tiểu Liên luôn đạt thành tích xuất sắc ở trường nhưng như không muốn con vui trọn vẹn, luôn dùng những lời lẽ gay gắt để chế nhạo, cho rằng so với bạn A, bạn B con vẫn chưa là gì cả.
Có lần, Tiểu Liên giành được giải thưởng học sinh xuất sắc của trường, cô bé hào hứng cầm bằng khen về nhà và muốn chia sẻ niềm vui với mẹ. Tuy nhiên, khi đưa cho mẹ xem tấm bằng, bà lạnh lùng nói: “Thành tích nhỏ như vậy có xứng đáng được khen thưởng không? Hãy nhìn những người hàng xóm của chúng ta, những học sinh lãnh đạo xuất sắc hàng năm”.
Ảnh minh họa
Cô con gái nghe xong cảm thấy rất buồn, nhưng biết tính tình của mẹ nên chỉ có thể im lặng cúi đầu. Càng lớn, Tiểu Liên càng cảm thấy tự ti và chán nản. Em nhận thấy rằng việc đối mặt với các mối quan hệ xã hội và giữa các cá nhân ngày càng trở nên khó khăn hơn và luôn cảm thấy mình không đủ tốt hoặc không đủ nổi bật.
Trạng thái tinh thần của em dần trở nên tiêu cực và cuối cùng phát triển thành trầm cảm.
Trong quá trình điều trị, Tiểu Liên đã nói với bác sĩ tâm lý về mối quan hệ của em với mẹ. Với sự giúp đỡ của các bác sĩ, em dần dần học được cách chấp nhận bản thân, thoát khỏi những ảnh hưởng tiêu cực do mẹ mang lại cũng như cách thiết lập lại sự tự tin và lòng tự trọng của mình.
Tuy tình mẫu tử thiêng liêng, nhưng đôi khi cách giáo dục, hướng dẫn của cha mẹ có thể gây tổn hại vĩnh viễn cho con cái. Trong các phương pháp nuôi dạy con, có một số cha mẹ thích “làm hỏng cuộc vui” và “dội gáo nước lạnh”, trong khi một số cha mẹ lại thích khen ngợi và động viên. Hai kiểu cha mẹ sẽ dẫn tới những đứa trẻ với tính cách khác nhau.
Lời nói của cha mẹ mở đường cho tương lai của con cái
Nhà thơ Angelo nói: “Lời nói giống như những viên đạn năng lượng nhỏ bắn vào lĩnh vực cuộc sống mà mắt thường không thể nhìn thấy được”. Đối với con cái, lời khen ngợi của cha mẹ là một loại năng lượng sống giúp chúng phát triển mạnh mẽ trong việc nuôi dưỡng tình yêu thương.
Giáo sư tâm lý nổi tiếng Susan Forward từng chỉ ra: “Trẻ em sẽ luôn tin vào những gì cha mẹ nói về mình và biến nó thành ý tưởng của riêng chúng”. Những đứa trẻ thường xuyên được khen ngợi sẽ lớn lên một cách vô thức để trở nên xứng đáng với mọi lời khen ngợi.
Nhưng trên đời không thiếu những bậc cha mẹ “cay đắng”. Họ dùng sự phủ định làm sự như sự khích lệ và sự chỉ trích như sự thúc đẩy động lực. Họ có thể chỉ trích con cái hoặc người khác bằng những lời lẽ tiêu cực, chẳng hạn như “Sao con ngốc thế?”, “Điều con đã làm thật tồi tệ”,… Cuối cùng, đứa trẻ rơi vào tình trạng tự ti và bất lực, từ đó ảnh hưởng đến việc hình thành lòng tự tin, lòng tự trọng của trẻ.
Đồng thời, phương pháp giáo dục này cũng sẽ ảnh hưởng đến cái nhìn của trẻ về người khác, khiến trẻ dễ xảy ra mâu thuẫn, khó chịu trong khi tương tác.
Ngược lại, phụ huynh nuôi dạy theo kiểu “không làm thất vọng” sẽ sử dụng nhiều hơn những từ tích cực để bày tỏ sự khẳng định và động viên trẻ. Họ có thể nói với trẻ “con đã làm rất tốt”, “Con là một đứa trẻ thông minh”,… Kiểu khẳng định và khuyến khích tích cực này sẽ nâng cao sự tự tin, kích thích sự nhiệt tình, sáng tạo và thúc đẩy sự phát triển tâm lý lành mạnh của trẻ.
Đồng thời, phương pháp giáo dục này cũng sẽ khiến trẻ tích cực, lạc quan hơn về bản thân và người khác, nâng cao kỹ năng giao tiếp, giao tiếp với người khác.
Lời nói của cha mẹ mở đường cho tương lai của con cái. Cha mẹ càng ngọt ngào thì con cái càng ngoan. Sự phủ định khiến con người rút lui, trong khi sự khẳng định khuyến khích con người tiến về phía trước.
