Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 8/2023, diễn ra chiều 9/9, giải đáp báo giới về biện pháp tránh lạm thu đầu năm tại các trường hiện nay, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn cho biết: Vấn đề đảm bảo kinh phí duy trì hoạt động tái đầu tư của các trường đại học đến từ 3 nguồn chính: Học phí đào tạo; ngân sách nhà nước; hợp tác với doanh nghiệp, tài trợ từ các tổ chức, cá nhân.

Ông Hoàng Minh Sơn cho rằng, với chức năng của Bộ GD&ĐT có vai trò chủ yếu giao xây dựng quy định về học phí đối với các trường đại học công lập trình Chính phủ ban hành. Trong những năm qua, trần học phí không tăng dẫn đến khó khăn cho các trường đại học trong việc duy trì hoạt động cũng như tái đầu tư để nâng cao chất lượng đào tạo.

Bộ GD&ĐT đã hoàn thành dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 81. Nghị định này được thông qua sẽ góp phần giúp các trường đại học tháo gỡ khó khăn, nâng cao chất lượng đào tạo.

Nguồn kinh phí thứ hai từ ngân sách nhà nước qua các kênh, cơ quan quản lý trực tiếp. Bộ GD&ĐT quản lý 34 trường đại học, còn các trường đại học khác trực thuộc các bộ, ngành, địa phương. Kinh phí này từ hai nguồn ngân sách chi thường xuyên và chi đầu tư. Qua đây, đại diện Bộ GD&ĐT cũng đề nghị các bộ, ngành quan tâm có chi phí thường xuyên, chi phí đầu tư để tăng cường đảm bảo và nâng cao chất lượng đào tạo, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao.

Nguồn thứ ba phụ thuộc nhiều vào các trường đại học, năng lực, sự năng động của lãnh đạo các trường về hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, đội ngũ cựu sinh viên, các nhà hảo tâm để có thể huy động thêm nguồn lực này.

Toàn cảnh buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 8/2023. Ảnh VGP

Cần quy định bắt buộc mọi khoản thu tại các trường đầu năm không dùng tiền mặt

Về biện pháp tránh lạm thu ở các trường đầu năm học mới, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho biết: Với giáo dục phổ thông, Bộ đã ban hành đầy đủ văn bản, thông tư hướng dẫn. Quan trọng là các địa phương, các trường phổ thông phải tăng cường thanh tra, kiểm tra để tránh hiện tượng lạm thu dưới mọi hình thức. Tiến tới mọi khoản thu không dùng tiền mặt, qua đó sẽ khắc phục một phần vấn đề này. Đề nghị Chính phủ có văn bản pháp lý để quy định bắt buộc việc này.

Đối với các trường đại học, Bộ GD&ĐT không quản lý trực tiếp tài chính của từng trường, chỉ quy định cơ chế thu, quản lý học phí. Những khoản thu khác theo dịch vụ phải công bố công khai, minh bạch với người học, phải đúng quy định pháp luật. Việc này thanh tra kiểm tra thuộc các cơ quan quản lý trực tiếp.

Với các trường đại học trực thuộc Bộ GD&ĐT, Bộ sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra. Bộ quy định rất rõ về công khai minh bạch, đặc biệt trong tuyển sinh, công khai các khoản thu cho năm học thứ nhất và cả khóa học, trường nào không thực hiện đúng cam kết này thì sẽ xử lý.